Ngày 17/2/1979 – một dấu mốc lịch sử đầy thử thách và oai hùng trong cuộc chiến bảo vệ biên giới của Việt Nam. Trên mọi miền đất nước, từ những vùng núi cao phía Bắc đến những mảnh đất biên cương phía Nam, hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ ưu tú của Công an nhân dân vũ trang (CANDVT), tiền thân của Bộ đội Biên phòng (BĐBP), đã sẵn sàng hy sinh thân mình vì Tổ quốc, dũng cảm chiến đấu và anh dũng hy sinh hoặc mang thương tích suốt đời. Máu của các anh hùng, liệt sĩ đã tô thắm lá cờ cách mạng, để đất nước ta hôm nay được hưởng nền tự do, độc lập.
Trong gần hai năm qua, trong quá trình thực hiện cuốn sách “Những tượng đài bất tử trên biên giới”, tôi may mắn được đến dâng hương tại tất cả các bia tưởng niệm liệt sĩ BĐBP trên cả nước. Mỗi nơi tôi đặt chân đến, mỗi tên người được khắc vào bia đá là một phần của lịch sử dân tộc, những câu chuyện về sự hy sinh và cống hiến mà chúng ta không được phép lãng quên. Tại Đồn Biên phòng Phú Mỹ – Đồn CANDVT Phú Mỹ trước đây, thuộc tỉnh An Giang, một đơn vị đặc biệt với 100% cán bộ, chiến sĩ hy sinh, tôi đã đứng rất lâu trước bia tưởng niệm, như gửi lời tri ân sâu sắc đến các anh hùng từ thế hệ hôm nay…
Ngày 17/5/1978, sau nhiều đợt tấn công không thành công, quân Pol Pot đã điều động 4 tiểu đoàn đánh thẳng vào Đồn CANDVT Phú Mỹ. Khi đã bắn hết viên đạn cuối cùng, các cán bộ, chiến sĩ của đơn vị vẫn dũng cảm chiến đấu, giương lê đánh giáp lá cà, quyết tâm không hạ súng đầu hàng, không để kẻ địch bắt sống. Cảnh tượng đó là một trong những trang sử lịch sử bi hùng mà tôi không thể quên. Điều khiến tôi xúc động nhất là ở mỗi địa phương, vẫn có rất nhiều người dân, các già làng, trưởng bản, cán bộ, chiến sĩ Biên phòng thuộc lòng từng cái tên trên bia mộ. Họ nhớ rõ từng trận đánh, từng chi tiết và gìn giữ những mẩu kỷ vật của các thế hệ đi trước như giữ một phần máu thịt của chính mình.
Ngày nay, trên cả nước có 136 đồn Biên phòng có cán bộ, chiến sĩ hy sinh qua các thời kỳ, với hơn 1.370 liệt sĩ. Trong đó, hơn 50 đồn và đơn vị Biên phòng đã xây dựng bia, nhà bia, đài tưởng niệm để mãi khắc ghi sự hy sinh, cống hiến to lớn của các anh hùng liệt sĩ – những người đã hiến dâng trọn đời mình cho từng tấc đất biên cương của Tổ quốc. Những bia tưởng niệm và đài tưởng niệm này không chỉ là nơi để nhớ về quá khứ oai hùng mà còn là nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ hôm nay, nhắc nhở về nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của đất nước.