Khi nhắc đến các thuật ngữ như tinh dịch, tinh trùng, nước xuất tinh, chất xuất tinh, dịch xuất tinh, nhiều người thường nhầm lẫn rằng chúng đều chỉ những gì được tiết ra từ dương vật khi cương cứng. Tuy nhiên, mỗi thuật ngữ có ý nghĩa riêng biệt và không hoàn toàn giống nhau.
Tinh trùng là tế bào sinh sản hay còn gọi là tế bào tình dục của nam giới. Thuật ngữ ‘tinh trùng’ có thể dùng để chỉ một tế bào tinh trùng (spermatozoon) hoặc nhiều tế bào tinh trùng (spermatozoa). Với kích thước chỉ 1/20 mm, tinh trùng là những tế bào nhỏ, có thân hình oval và đuôi dài, cần phải sử dụng kính hiển vi để quan sát.
Tinh trùng được sản xuất ở hai tinh hoàn (tinh nang). Đây là tuyến nằm trong bìu da (túi da dưới nơi dương vật gắn vào cơ thể). Quá trình sản xuất tinh trùng bắt đầu ở tuổi dậy thì và tiếp tục trong suốt cuộc đời, mặc dù bắt đầu giảm dần từ khoảng tuổi 40. Mỗi ngày, tinh hoàn sản xuất khoảng 200 triệu tinh trùng.
Điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của tinh trùng là phạm vi nhiệt độ từ 34-35 độ C, thấp hơn nhiệt độ cơ thể thông thường (thường từ 36 đến 37 độ C). Đó là lý do tại sao tinh hoàn nằm trong bìu da mát mẻ hơn thay vì ở trong bụng hoặc xương chậu.
Mỗi tinh trùng mang các nhiễm sắc thể, được cấu thành từ DNA và gen. Khi một tế bào tinh trùng thụ tinh với một tế bào sinh sản nữ (noãn hoặc trứng), thông tin di truyền của tinh trùng và noãn kết hợp với nhau để hình thành một phôi.
Tinh dịch là hỗn hợp của tinh trùng và dịch xuất tinh với nhau. Dịch xuất tinh được tạo ra trong các tuyến sinh dục như túi tinh và tuyến tiền liệt, nằm ngay sau và dưới bàng quang. Dịch xuất tinh có chức năng bảo vệ và nuôi dưỡng tinh trùng trong hành trình đến ống dẫn trứng.
Khi xuất tinh, chất lỏng và tinh trùng được tiết vào niệu đạo, ống hẹp chạy qua dương vật và cũng vận chuyển nước tiểu. Tại thời điểm này, chúng kết hợp thành tinh dịch. Tinh dịch bao gồm khoảng 10% tinh trùng và 90% chất lỏng từ túi tinh và tuyến tiền liệt.
Thông thường, xuất tinh sản xuất từ 1,5 đến 5 ml tinh dịch, và mỗi ml chứa từ 15 đến 200 triệu tinh trùng. Nếu tinh dịch được xuất vào âm đạo, tinh trùng phải đi khoảng 15 cm để đến ống dẫn trứng, nơi thường xuyên thụ tinh.
Về “nước xuất tinh”, đây là một chất lỏng dạng nhầy được sản xuất bởi các tuyến khác – tuyến bulbourethral nhỏ nằm ngay dưới tuyến tiền liệt. Chất xuất tinh có chức năng bôi trơn và rửa trôi niệu đạo trong dương vật. Mặc dù về mặt lý thuyết chất xuất tinh không chứa tinh trùng, một nghiên cứu nhỏ đã phát hiện ra rằng chất xuất tinh của khoảng 40% đàn ông được nghiên cứu có chứa tinh trùng, mặc dù với số lượng rất nhỏ.
Tinh dịch có thể cung cấp thông tin về sức khỏe tổng thể của một người. Màu sắc, độ đặc và mùi của tinh dịch có thể thay đổi giữa các cá nhân và thậm chí trong các ngày khác nhau đối với cùng một người. Nếu tinh dịch có mùi khó chịu, có thể đó là dấu hiệu của nhiễm trùng và nên được kiểm tra bởi bác sĩ.
Trong vấn đề tránh thai và vô sinh, cắt ống dẫn tinh là một hình thức tránh thai nam. Sau khi cắt ống dẫn tinh, xuất tinh sẽ sản xuất một chút ít tinh dịch hơn và sẽ không chứa tinh trùng. Các thử nghiệm lâm sàng cũng đã bắt đầu cho một loại thuốc tránh thai nam tiềm năng mới ngăn chặn sản xuất tinh trùng trong tinh hoàn.
Để giữ cho tinh trùng khỏe mạnh, nên ăn uống lành mạnh giàu chất chống oxy hóa, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng khỏe mạnh và không hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc uống quá nhiều rượu.