Mạt chược, một trò chơi giải trí truyền thống của Trung Quốc, đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa của cộng đồng Hoa kiều trên toàn thế giới. Trò chơi này không chỉ mang lại niềm vui cho người chơi mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa sâu sắc. Tuy nhiên, trong thời đại hiện nay, di sản văn hóa này đang dần mai một.
Ở Hong Kong, mạt chược không chỉ đơn thuần là một trò chơi mà còn là một phần quan trọng của di sản văn hóa. Một người phụ nữ 68 tuổi, Ho Sau-Mei, đã dành hơn bốn thập kỷ để gắn bó với cửa tiệm Kam Fat Mahjong, nơi lưu giữ truyền thống làm mạt chược thủ công. Cửa tiệm nhỏ này nằm dưới cầu thang trong một con hẻm nhỏ ở Hong Kong, là nơi sản xuất những bộ mạt chược được làm thủ công với chất lượng cao.
Nghệ nhân Mei bắt đầu học nghề từ năm 13 tuổi và đã dành cả cuộc đời mình để làm mạt chược thủ công. Vào những năm 1970-1980, các nghệ nhân từ Trung Quốc đại lục đã sang Hong Kong để trao đổi kỹ thuật, giúp nghề khắc mạt chược thủ công phát triển thịnh vượng. Tuy nhiên, hiện nay phần lớn quân bài được sản xuất hàng loạt tại các nhà máy ở Trung Quốc đại lục.
Nghề khắc tay mạt chược đã được chính quyền Hong Kong xếp vào danh sách ‘di sản văn hóa phi vật thể’ từ năm 2014. Tuy nhiên, tại thành phố này hiện chỉ còn vài người theo nghề, và Mei là nữ nghệ nhân duy nhất còn hành nghề. Mỗi bộ mạt chược làm tay mất khoảng 10 đến 14 ngày để hoàn thành, có giá khoảng 245 USD (khoảng 6,5 triệu đồng).
Cửa tiệm của nghệ nhân Mei không có hệ thống đặt hàng online, khách hàng muốn mua phải gọi điện hoặc tới trực tiếp. Bà ghi đơn hàng bằng tay trên một cuốn sổ cũ kĩ. Hiện nghệ nhân chỉ làm việc đến khoảng trưa vì không còn đủ sức làm cả ngày nữa.
Nghệ nhân Mei cho biết, khi còn trẻ bà thường chơi mạt chược với anh chị em trong nhà, nhưng hiện không còn nhiều thời gian, chỉ thỉnh thoảng mới nhận lời mời từ bạn cũ. Hằng năm, sinh viên và nhà báo vẫn đến tìm hiểu, nhờ đó nghề của bà được nhiều người biết đến dù đang dần mai một.
Từng nhận nhiều lời đề nghị học nghề từ nghệ sĩ và các tổ chức văn hóa, nhưng bà Mei đều từ chối vì chưa có hứng dạy và muốn làm theo cách và nhịp độ riêng của mình. ‘Tôi không biết còn làm được bao lâu nữa nhưng chừng nào còn cầm được dụng cụ, tôi vẫn sẽ tiếp tục’, bà nói.
Thông qua câu chuyện của nghệ nhân Mei, chúng ta có thể thấy được tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa. Mạt chược không chỉ là một trò chơi mà còn là một phần quan trọng của văn hóa truyền thống. Việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa này là trách nhiệm của chúng ta.
Báo tin tức
