Chính phủ đã ban hành Nghị định 01/2025/NĐ-CP sửa đổi một số điều của Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh và xuất khẩu gạo, với mục tiêu tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch và lành mạnh, nâng cao hiệu quả của chuỗi giá trị lúa gạo và tăng thu nhập cho nông dân. Sau 7 năm triển khai, Nghị định 107 đã có tác động tích cực đến hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo, nhưng cũng bộc lộ một số vấn đề cần được sửa đổi.

Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải cho biết, Bộ Công Thương đã nhiều lần họp và tổ chức hội thảo để lấy ý kiến về dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 107. Qua đó, Bộ đã cập nhật và điều chỉnh các quy định để phù hợp với tình hình thực tiễn, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động kinh doanh và xuất khẩu gạo.

Lúa gạo là ngành sản xuất quan trọng của Việt Nam, tạo sinh kế cho hàng chục triệu nông dân. Những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong sản xuất lúa gạo, góp phần bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và giữ vững vị trí là một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, ngành hàng lúa gạo Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn nội tại về chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo thiếu tính bền vững.

Giới chuyên gia nhận định, vấn đề cốt lõi là tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác điều hành xuất khẩu gạo, thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo hàng hóa cho người dân với giá có lợi nhất. Để mở rộng thị trường xuất khẩu, TS Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), cho rằng ngành lúa gạo Việt Nam cần dịch chuyển mạnh mẽ sang các dòng sản phẩm có giá trị gia tăng cao như gạo hữu cơ, gạo thơm, gạo Japonica sạch, phát thải thấp.

Xuất khẩu gạo đang đối diện với những quy định kỹ thuật ngày càng khắt khe từ các nước nhập khẩu. Việc Nhà nước và các hiệp hội, ngành hàng chủ động đàm phán cấp Chính phủ, xây dựng hàng rào kỹ thuật ngược và hỗ trợ doanh nghiệp bằng các công cụ phòng vệ thương mại sẽ giúp tạo ‘lá chắn’ bảo vệ cho hạt gạo Việt. Theo trang thông tin của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, Bộ và các địa phương đang đẩy nhanh việc thực hiện Đề án 1 triệu héc ta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp để có nguồn cung gạo chất lượng cao và bền vững.

Giới chuyên gia dự báo, xuất khẩu gạo năm 2025 sẽ giảm cả lượng và giá so với năm 2024. Vì vậy, việc duy trì thị phần tại các thị trường truyền thống, tập trung vào phân khúc chất lượng cao được xem là giải pháp then chốt để giữ vị thế của gạo Việt. Theo VietNamBiz, trong hơn 1 tháng qua, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam luôn duy trì đà tăng nhẹ. Gạo Việt Nam giữ được giá xuất khẩu cao nhờ lợi thế gạo thơm và gạo chất lượng cao chiếm tỷ trọng lớn.

Tuy nhiên, 2 tháng đầu năm 2025, giá gạo xuất khẩu liên tục giảm đã tác động mạnh đến thị trường lúa gạo trong nước. Do vậy, việc thực hiện các giải pháp kiểm soát thu mua, dự trữ, xuất khẩu gạo góp phần làm lành mạnh thị trường cấp thiết hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần chủ động xây dựng các kịch bản ứng phó với những biến động của thị trường, nhằm đảm bảo ổn định và phát triển bền vững.

Xuất khẩu gạo của Việt Nam đang đối mặt với một nghịch lý đáng lo ngại trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động. Mặc dù bán được nhiều gạo hơn nhưng lại thu về ít tiền hơn, cho thấy những thách thức sâu sắc trong việc nâng tầm giá trị hạt gạo Việt trên trường quốc tế.

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 4,9 triệu tấn, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu lại giảm 12,2%, chỉ còn 2,54 tỷ USD. Kéo theo đó, giá gạo xuất khẩu bình quân cũng đã giảm mạnh 18,4%, xuống mức 517,5 USD/tấn.

Tình trạng bán nhiều, thu ít trong xuất khẩu gạo không phải là mới, mà là hệ quả kéo dài từ những hạn chế mang tính cấu trúc của ngành. Một trong những nguyên nhân cốt lõi là việc Việt Nam vẫn chủ yếu xuất khẩu gạo thô – loại sản phẩm có giá trị gia tăng thấp, khó cạnh tranh bằng chất lượng hay thương hiệu mà chủ yếu dựa vào giá rẻ. Bên cạnh đó, thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế còn khá mờ nhạt.

Trong bối cảnh ngành lúa gạo đối mặt nhiều thách thức, Việt Nam đang từng bước chuyển mình theo hướng chiến lược hơn, hướng tới phát triển bền vững và gia tăng giá trị. Nổi bật là xu hướng sản xuất gạo xanh phát thải thấp – được ví như tấm hộ chiếu xanh đưa nông nghiệp Việt ra thế giới. Đây là dòng sản phẩm tiên phong đáp ứng đúng xu hướng tiêu dùng thân thiện môi trường, đặc biệt tại các phân khúc cao cấp, và hiện Việt Nam là quốc gia duy nhất sở hữu sản phẩm này, tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể trong việc xây dựng thương hiệu quốc gia.

Ngành lúa gạo Việt Nam đang ở một ngã rẽ quan trọng – nơi viên ngọc thô cần được mài giũa thành sản phẩm có giá trị cao. Hành trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ, quyết liệt giữa Chính phủ, doanh nghiệp và người nông dân, để không chỉ gia tăng sản lượng mà còn nâng tầm giá trị, khẳng định vị thế gạo xanh của Việt Nam trên bản đồ nông nghiệp thế giới.

Để đạt được mục tiêu này, các bên liên quan cần đẩy mạnh việc áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, việc xây dựng và quảng bá thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế cũng là một bước đi quan trọng, giúp tăng cường giá trị và sức cạnh tranh của gạo Việt Nam.

Thị trường gạo thế giới đang chứng kiến sự biến động với giá gạo xuất khẩu của Ấn Độ giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm.

Nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này là do đồng rupee mất giá và triển vọng mùa mưa thuận lợi, dự kiến mang lại một vụ mùa bội thu cho Ấn Độ. Điều này làm gia tăng lượng hàng tồn kho và gây áp lực lên giá gạo.

Giá gạo xuất khẩu Ấn Độ giảm

Loại gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ được báo giá ở mức 380-386 USD/tấn, giảm so với mức 382-389 USD/tấn của tuần trước. Gạo trắng 5% tấm của Ấn Độ được định giá ở mức 373-378 USD/tấn.

Một nhà giao dịch tại Kolkata cho biết Ấn Độ dự kiến sẽ có thêm một vụ mùa bội thu nếu mưa gió mùa tiếp tục thuận lợi, làm gia tăng thêm lượng hàng tồn kho.

Tháng trước, Ấn Độ đã tăng 3% giá thu mua lúa gạo phổ thông vụ mới từ nông dân trong nước, mức tăng thấp nhất trong 5 năm.

Thị trường gạo khu vực

Giá gạo 5% tấm của Thái Lan giữ ở mức 410 USD/tấn, hầu như không đổi so với tuần trước. Một nhà giao dịch tại Bangkok cho biết nhu cầu hiện không tốt trong khi nguồn cung lại dồi dào.

Giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 396 USD/tấn, không đổi so với một tuần trước. Một nhà giao dịch tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết Philippines đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung gạo, điều này có thể ảnh hưởng đến Việt Nam.

Thị trường nông sản Mỹ

Ngày 5/6, giá đậu tương giao kỳ hạn trên Sàn giao dịch Chicago (CBOT) tăng lên mức cao nhất trong một tuần nhờ tâm lý lạc quan hơn về mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.

Hợp đồng tương lai lúa mì tăng giá nhờ hoạt động mua bù bán khống và căng thẳng gia tăng giữa các nhà cung cấp ngũ cốc lớn là Nga và Ukraine.

Thị trường cà phê thế giới

Giá cà phê trên hai sàn London và New York ngày 6/6 đồng loạt giảm. Trên sàn London, giá cà phê Robusta giảm mạnh so với phiên giao dịch trước đó.

Trên sàn New York, giá cà phê Arabica giảm từ 1,40 – 1,75 xu/lb so với phiên trước đó.

Tại thị trường trong nước, giá cà phê các tỉnh khu vực Tây Nguyên tiếp đà tăng cao với mức tăng từ 1.400-1.800 đồng/kg. Hiện giá thu mua cà phê trung bình tại các địa bàn trọng điểm ở mức 115.700 đồng/kg.

Thị trường gạo Việt Nam đang đối mặt với thách thức mới khi giá gạo xuất khẩu giảm mạnh trong năm 2025.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 4,5 triệu tấn với giá trị 2,34 tỷ USD, tăng 12,2% về khối lượng nhưng giảm 8,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Giá gạo xuất khẩu bình quân giảm 18,7% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 516,4 USD/tấn.

Theo Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, giá lúa, gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long tuần qua hầu hết đi ngang. Giá lúa khô loại IR50404 tại Vĩnh Long và Tiền Giang duy trì ở mức 6.600 đồng/kg.

Với mặt hàng gạo trên thị trường bán lẻ tại An Giang, giá gạo thường dao động từ 14.000-15.000 đồng/kg; gạo thơm thái hạt dài từ 20.000-22.000 đồng/kg. Giá gạo nguyên liệu IR504 ở mức 7.900-8.000 đồng/kg, gạo thành phẩm IR504 từ 9.500-9.700 đồng/kg.

Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 41,4%. Bờ Biển Ngà và Trung Quốc là hai thị trường lớn tiếp theo với thị phần tương ứng là 11,9% và 10,3%. Giá trị xuất khẩu gạo sang Philippines giảm 21,8%, trong khi sang Bờ Biển Ngà tăng 2,7 lần và sang Trung Quốc tăng 83,7%.

Trên thị trường quốc tế, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 393 USD/tấn, giảm 3 USD/tấn so với tuần trước. Giá gạo của Ấn Độ giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm do đồng rupee mất giá và kỳ vọng một năm bội thu nhờ lượng mưa gió mùa dồi dào.

Trong khi đó, giá càphê trên hai sàn London và New York ngày 6/6 đồng loạt giảm. Giá càphê Robusta giảm từ 98-153 USD/tấn, dao động từ 4.230-4.719 USD/tấn. Tại thị trường trong nước, giá càphê các tỉnh khu vực Tây Nguyên tiếp đà tăng cao với mức tăng từ 1.400-1.800 đồng/kg.

Triển vọng nguồn cung càphê Robusta được cải thiện đã gây áp lực lên giá của cả Robusta và Arabica. Tuy nhiên, thị trường hiện đang trong trạng thái bán quá mức về mặt kỹ thuật và dễ xuất hiện một đợt phục hồi do hoạt động đóng các vị thế bán khống.