Tháng Bảy – một tháng của tri ân, của những tưởng nhớ và hoài niệm trong dạt dào cảm xúc thiêng liêng. Chúng tôi đến thăm nhà bà Mã Thị Dung, 89 tuổi, xóm Dẻ Đoóng, xã Hòa An, một tấm gương vợ liệt sĩ đã vượt lên nỗi đau mất mát với sự hy sinh cao cả, lòng yêu nước và ý chí kiên cường, sống cuộc đời ý nghĩa trong hành trình góp phần viết nên trang sử vẻ vang của dân tộc.

Trong căn nhà nhỏ, bà Mã Thị Dung ngồi lặng lẽ với đôi mắt ngấn lệ, bàn tay xù xì nhẹ nhàng đặt lên bức ảnh của người chồng là liệt sĩ Nông Quang Khánh. Nhớ những tháng ngày hạnh phúc ngắn ngủi, nhớ dáng vẻ kiên cường anh dũng của chồng, nhớ mộ phần liệt sĩ trong sắc xanh của đại ngàn Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn.

Năm 1962, chàng thanh niên mồ côi Nông Quang Khánh nhập ngũ, trong quá trình làm nhiệm vụ đã quen và cảm mến cô gái thùy mị, xinh đẹp Mã Thị Dung khi đó là đội viên thanh niên xung phong. Đầu năm 1964, hai người nên duyên vợ chồng, cuối năm 1964 hạnh phúc nhân đôi khi hai vợ chồng đón cô con gái đầu lòng Nông Thị Bền và đầu năm 1967 tiếp tục đón con trai Nông Trung Kiên ra đời.

Nhưng hạnh phúc ngắn ngủi chẳng tày gang, đến tháng 6/1967, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc bước vào giai đoạn ác liệt, chồng bà đã xung phong vào chiến trường phía Nam để được trực tiếp chiến đấu góp phần giải phóng quê hương. Hòa cùng vào đoàn quân Nam tiến, ông Khánh lên đường đánh giặc, còn bà Dung ở nhà trở lại công việc hằng ngày, chăm sóc con nhỏ cùng nỗi nhớ chồng cồn cào, da diët.

Chiến tranh khốc liệt, bà Dung không nhận được tin tức hay lá thư nào của chồng nhưng bà Dung luôn vững tin, tự nhủ chồng bà sẽ trở về, 2 con sẽ được ở bên người cha bằng xương, bằng thịt chứ không phải qua những câu chuyện bà kể. Nhưng chiến tranh kết thúc mà chồng bà mãi vẫn không trở về, đến năm 1977, sau bao mong ngóng thông tin của chồng, bà Dung nhận được lại là tin báo tử, máu xương người chồng bà thương nhớ đã hòa quyện nơi chiến trường.

Đau đớn là thế nhưng bà cố gằng gượng đứng lên vì 2 con, vì niềm tự hào khi chồng anh dũng hy sinh để bảo vệ Tổ quốc trở thành động lực mạnh mẽ giúp bà không quản khó khăn, mất mát. Sau niềm an ủi đã tìm được mộ phần của chồng, bà Dung trăn trở với nỗi niềm nên đưa ông về với quê hương để con cái được gần gũi chăm sóc phần mộ và để xứng đáng với tình hiếu nghĩa, đạo lý vợ chồng hay để ông nằm lại nơi chiến trường nơi ông và các đồng đội đã anh dũng chiến đấu và hy sinh.

Hằng năm, bà và các con lại thu xếp thời gian vào thăm mộ ông Khánh, đến năm 2000, bà Dung mạnh mẽ quyết định không di dời hài cốt ông về với gia đình mà để ông Khánh yên nghỉ nơi linh thiêng khu mộ liệt sĩ Cao Bằng của Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn.

Người vợ liệt sĩ như bà Mã Thị Dung cũng như bao người phụ nữ Việt Nam khác đều đã gói lại niềm riêng, sẵn sàng gạt tình yêu, hạnh phúc gia đình sang một bên để chồng yên tâm lên đường bảo vệ Tổ quốc. Mạnh mẽ vượt lên mọi mất mát, đau thương vẫn một lòng thờ chồng, nuôi con trưởng thành, là hậu phương vững chắc cho người lính đã nằm lại chiến trường phía Nam, góp phần cho đất nước hôm nay nở hoa.

Ngày 30/4/1975 – một dấu mốc lịch sử quan trọng trong quá trình đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam đã để lại nhiều dấu ấn sâu sắc trong lòng người dân Việt Nam và quốc tế. Để kỷ niệm 50 năm Chiến thắng lịch sử này và 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mexico, Bảo tàng Phụ nữ Mexico (Museo de la Mujer) và Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đã phối hợp tổ chức triển lãm ‘Đội quân tóc dài’. Sự kiện này đã diễn ra trong không khí trang nghiêm và ấm áp, thể hiện mối quan hệ đặc biệt giữa hai quốc gia.

Lễ khai mạc triển lãm đã diễn ra với sự tham gia của Đại sứ Việt Nam tại Mexico, Nguyễn Văn Hải; đại diện từ các bộ, ngành văn hóa và ngoại giao của Mexico; cùng các nhà báo và học giả đến từ Đại học Tự trị Quốc gia Mexico (UNAM) và Liên đoàn Đại học Phụ nữ Mexico (FEMU). Sự kiện này không chỉ là dịp để tôn vinh lòng quả cảm, trí tuệ và những đóng góp thầm lặng nhưng vĩ đại của phụ nữ Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước, mà còn là minh chứng cho mối quan hệ ngày càng gắn chặt giữa Việt Nam và Mexico.

Triển lãm ‘Đội quân tóc dài’ là một hành trình lịch sử đầy cảm xúc, tái hiện một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Qua các bức ảnh được trưng bày, triển lãm không chỉ làm nổi bật vai trò của người phụ nữ Việt Nam trong lịch sử mà còn tôn vinh sự đoàn kết và sức mạnh của phụ nữ trong các phong trào xã hội. Đặc biệt, triển lãm là lời nhắc nhở về giá trị của hòa bình, sự tự do và sự trân trọng giá trị con người.

Trong khuôn khổ triển lãm, Đại sứ Việt Nam tại Mexico Nguyễn Văn Hải cùng nhà quảng bá văn hóa, Tiến sĩ Kyra Núñez de León và bà Alicia Girón – Điều phối viên Chương trình Đại học nghiên cứu châu Á và châu Phi của Mexico (PUEAA), đã tham gia cắt băng khai mạc triển lãm ảnh ‘Đội quân tóc dài’ tại Bảo tàng Phụ nữ Mexico. Sự kiện này đã thu hút sự quan tâm của công chúng và giới truyền thông, thể hiện sự quan tâm đến lịch sử và văn hóa của Việt Nam.

Triển lãm sẽ mở cửa miễn phí cho công chúng đến hết tháng 8/2025 tại Bảo tàng Phụ nữ Mexico – Museo de la Mujer, số 17 đường República de Bolivia, khu Centro, thành phố Mexico (CDMX). Sự kiện này không chỉ mang lại cơ hội để công chúng tiếp cận và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của Việt Nam mà còn thể hiện mối quan hệ ngày càng gắn chặt giữa Việt Nam và Mexico. Thông qua triển lãm, người dân Mexico và quốc tế có thể tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của Việt Nam, cũng như sự đóng góp của phụ nữ Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước.

Triển lãm ‘Đội quân tóc dài’ là một sự kiện văn hóa quan trọng, thể hiện sự hợp tác và trao đổi văn hóa giữa Việt Nam và Mexico. Sự kiện này cũng là một phần trong nỗ lực thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa và giáo dục. Với sự tham gia của các nhà báo và học giả đến từ Đại học Tự trị Quốc gia Mexico (UNAM) và Liên đoàn Đại học Phụ nữ Mexico (FEMU), triển lãm đã thể hiện sự quan tâm của giới học giả và nghiên cứu khoa học đối với lịch sử và văn hóa của Việt Nam.

Với tinh thần hợp tác và trao đổi văn hóa, triển lãm ‘Đội quân tóc dài’ sẽ tiếp tục là một điểm đến hấp dẫn cho công chúng Mexico và quốc tế, những người quan tâm đến lịch sử, văn hóa và sự đóng góp của phụ nữ Việt Nam. Sự kiện này cũng sẽ góp phần tăng cường sự hiểu biết và gắn kết giữa Việt Nam và Mexico, hai quốc gia có mối quan hệ đặc biệt và ngày càng phát triển.