Trong bối cảnh hiện nay, Ấn Độ đang nổi lên là quốc gia dẫn đầu về số lượng xe máy trên toàn thế giới. Với tổng số 221 triệu chiếc, theo báo cáo mới nhất của World Population Review vào năm 2025, Ấn Độ không chỉ chiếm vị trí số một về số lượng xe máy mà còn có thị trường tiêu thụ xe máy rất lớn. Điều này đã đóng góp một phần đáng kể vào nền kinh tế của quốc gia này.

Indonesia đang ở vị trí thứ hai với 112 triệu chiếc, trong khi Trung Quốc đứng thứ ba với 85 triệu chiếc. Việt Nam cũng có một thị trường xe máy đáng kể, với 58 triệu chiếc, đứng thứ 4 thế giới và lớn thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia. World Population Review cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam có một thị trường tiêu thụ xe máy rất năng động.

Một nhà máy sản xuất xe máy ở Ấn Độ. Ảnh: Bikeleague

Theo số liệu thống kê từ Motorcycles Data, một trang chuyên thống kê dữ liệu xe máy toàn cầu, trong nửa đầu năm nay, số xe máy bán ra đã đạt 1,6 triệu chiếc, tăng 19% so với cùng kỳ năm trước. Tại Việt Nam, dựa trên báo cáo bán hàng của VAMM (Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam gồm Honda, Yamaha, Piaggio, Suzuki, SYM), người Việt đã mua gần 1,3 triệu xe trong nửa đầu năm 2025. Điều này tương đương với trung bình 4,9 xe máy được mua mỗi phút, tăng so với cùng kỳ năm 2024 với 4,6 xe.

Tuy nhiên, trong một diễn biến khác, Chính phủ Việt Nam đang đưa ra kế hoạch hạn chế và tiến tới cấm xe máy chạy xăng dầu trong một số khu vực. Theo Chỉ thị 20 ban hành ngày 12/7 về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Hà Nội bảo đảm đến ngày 1/7/2026 không còn xe môtô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu) lưu thông trong khu vực vành đai 1.

Từ ngày 1/1/2028, phạm vi hạn chế sẽ được mở rộng sang vành đai 2, bao gồm cấm xe máy và hạn chế xe ôtô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Đến năm 2030, lộ trình tiếp tục được mở rộng đến vành đai 3. Đây là một phần trong nỗ lực của Chính phủ nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và hướng tới một môi trường sống sạch sẽ, an toàn hơn cho người dân.

Chính quyền Hà Nội đang lên kế hoạch cấm xe máy chạy xăng trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026. Tuy nhiên, kế hoạch này đã gây ra nhiều lo lắng cho người dân, đặc biệt là những người phụ thuộc vào xe máy để mưu sinh.

Nhiều gia đình sống trong khu vực Vành đai 1, như chị Trần Minh Hồng, với 6 thành viên sử dụng xe máy chạy xăng hàng ngày, đang đối mặt với khó khăn khi phải chuyển đổi sang xe điện. Chi phí để chuyển đổi sang xe điện không dưới 100 triệu đồng và việc sạc xe tại nhà cũng khiến họ lo lắng về nguy cơ cháy nổ. Chị Hồng chưa hình dung ra cảnh 6 chiếc xe cùng lúc sạc qua đêm trong sân nhà. Nếu chuyển hết sang xe điện, gia đình chị Hồng sẽ phải thiết kế lại khu vực sân, bố trí hệ thống ổ cắm.

Việc từng xảy ra những vụ hỏa hoạn liên quan đến xe điện khiến chị không khỏi lo lắng về nguy cơ cháy nổ tại nhà. “Tôi chưa biết làm thế nào để đảm bảo an toàn cho gia đình mình khi chuyển sang sử dụng xe điện”, chị Hồng nói.

Theo quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tuyến đường Vành đai 1 sau khi hoàn thành sẽ khép kín khu vực nội đô, vùng lõi của Thủ đô. Các tuyến đường, phố này gồm Trần Khát Chân – Đại Cồ Việt – Xã Đàn – Ô Chợ Dừa – Đê La Thành – Hoàng Cầu – Cầu Giấy – đường Bưởi – Lạc Long Quân – Âu Cơ – Nghi Tàm – Yên Phụ – Trần Nhật Duật – Trần Quang Khải – Trần Khánh Dư – Nguyễn Khoái.

Nhiều người dân như chị Lê Thị Hoa, lo lắng về việc di chuyển khi cấm xe máy chạy xăng trong Vành đai 1. Phương án chị nghĩ tới là đi xe máy vào gần khu vực trung tâm rồi sử dụng phương tiện công cộng. Tuy nhiên, điều này cũng không tránh khỏi bất tiện. “Tôi thường đi làm vào buổi sáng, nếu phải đi xe máy vào gần trung tâm rồi chuyển sang xe buýt, tôi sẽ mất nhiều thời gian hơn”, chị Hoa nói.

Anh Nguyễn Tuấn Hưng, vừa mua một chiếc xe máy SH có giá gần 100 triệu đồng cách đây hơn 1 tháng, không khỏi bất ngờ và nuối tiếc nếu phải bán chiếc xe mình dành dụm cả năm mới dám mua. Anh Hưng lo lắng về việc chuyển đổi sang xe điện, đặc biệt là vấn đề an toàn khi sạc xe.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến đồng tình cho rằng, để phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, việc thay thế xe xăng bằng xe điện là hướng đi cần thiết. Anh Nguyễn Văn Huy, đã bán chiếc xe tay ga mua năm 2016 và mua chiếc xe điện, thấy nhẹ nhàng và tiết kiệm. “Xe điện có nhiều ưu điểm, tôi không phải xếp hàng chờ đổ xăng, tiết kiệm chi phí vì tiền sạc điện không đáng kể”, anh Huy nói.

Chị Nguyễn Hường, sử dụng xe máy điện từ năm 2018, nhận ra nhiều ưu điểm của phương tiện này như di chuyển nhẹ nhàng, không phải xếp hàng chờ đổ xăng, tiết kiệm chi phí vì tiền sạc điện không đáng kể.

Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến đồng tình, nhiều người bày tỏ sự lo lắng cho rằng điều chỉnh này sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc của rất nhiều người. Theo anh Vũ Ngọc Hải, tàu điện mới chỉ có ở một số trục chính, xe buýt không phủ khắp, trạm sạc cho xe điện gần như không có… nên việc cấm xe máy chạy xăng vào Vành đai 1 trong 1 năm tới sẽ gây đảo lộn cuộc sống của nhiều người.

PGS.TS Bùi Thị An, đánh giá chủ trương này là hợp lý, liên quan đến nhiều mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam nói chung và của Hà Nội nói riêng. Tuy nhiên, cần có phương án tính toán đến việc hỗ trợ người dân khi chuyển từ xe xăng sang xe điện, đảm bảo hệ thống điện, an toàn cháy nổ…

TS Tô Văn Trường, cho rằng Hà Nội, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện, trợ giá xe điện cho người thu nhập thấp, chính sách đổi xe cũ lấy xe mới, ưu đãi về thuế – phí cho nhà sản xuất, xây dựng mạng lưới trạm sạc phân tán hợp lý, bảo đảm dịch vụ bảo trì tốt.