Tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một vấn đề cấp thiết trong hệ thống y tế Việt Nam hiện nay. Một phần nguyên nhân của tình trạng này là do văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng đến thẳng các bệnh viện tuyến trung ương và thực hiện nhiều xét nghiệm không cần thiết. Điều này dẫn đến tình trạng ‘quá tải giả’, gây ra áp lực không cần thiết cho hệ thống y tế.

Trong bối cảnh hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều thách thức, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng để giải quyết vấn đề này. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành đều khẳng định AI không nhằm mục đích thay thế con người mà là một công cụ đắc lực để hỗ trợ bác sĩ tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân. AI có thể giúp các bác sĩ tổng hợp, đúc kết và đưa ra những chẩn đoán, phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị.

Sức khỏe của một cá nhân không chỉ phụ thuộc vào bộ gene phức tạp mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh… AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp các bác sĩ đưa ra giải pháp tối ưu cho từng bệnh nhân. Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI nhằm nâng cao năng lực tuyến dưới. AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân.

Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, tức là giúp người dân khỏe mạnh hơn và ít có nhu cầu đến bệnh viện hơn. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, đưa ra lời nhắc nhở và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc ứng dụng AI vào y tế.

Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế. Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở.

Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ sẽ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên diễn đàn được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới.

Ngày 18/7 vừa qua, Bệnh viện E đã tổ chức một buổi tọa đàm quan trọng với chủ đề ‘Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế’. Đây là buổi giảng cuối cùng của ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Trường Đại học FPT, trước khi ông qua đời. Ông Tiến đã trình bày về tiềm năng to lớn của trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực y tế, một lĩnh vực mà FPT đang đầu tư mạnh mẽ với hơn 1.000 kỹ sư công nghệ thông tin.

Trong buổi tọa đàm, ông Tiến đã chia sẻ về các ứng dụng AI trong y tế, bao gồm việc cá thể hóa quá trình khám chữa bệnh. Ông cho biết, trong tương lai, các thiết bị y tế ứng dụng AI sẽ được đưa đến tận nhà người dân để đo các chỉ số sức khỏe như nhịp tim, SpO2, và phát hiện ngừng thở khi ngủ. Ngoài ra, ông Tiến cũng đề cập đến việc ứng dụng thiết bị y tế AI trong xét nghiệm tại nhà, giúp quá trình khám chữa bệnh trở nên thuận tiện hơn.

Tuy nhiên, ông Tiến cũng khẳng định rằng trong 10 năm tới, các xét nghiệm chẩn đoán có sự hỗ trợ của AI chưa thể thay thế được vai trò của các bác sĩ. Ông cho rằng, với sự phát triển của khoa học công nghệ ứng dụng AI, trong 20 năm tới, các bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác hơn và nhanh hơn dựa trên kết quả xét nghiệm và chiếu chụp.

Đặc biệt, ông Tiến nhấn mạnh rằng khi mạng 4G và 5G phủ sóng trên toàn quốc, ứng dụng AI trong y tế sẽ giúp rút ngắn khoảng cách giữa các bác sĩ ở các vùng miền trên toàn quốc. Ông cũng khuyên các bác sĩ cần cập nhật kiến thức về lĩnh vực này để phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe người dân tốt hơn.

Ngoài ra, trong chương trình tọa đàm, các chuyên gia còn hướng dẫn y bác sĩ về cách thức xây dựng AI trong thời đại 4.0. Họ nhấn mạnh rằng AI cần dữ liệu để hoạt động và cho ra kết quả chính xác, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế. Các bác sĩ cần nhập vai ‘chuyên môn’ để cung cấp kết quả đúng cho AI, từ đó AI có thể nghiên cứu thông tin và trả ra thông tin đúng.

Buổi tọa đàm không chỉ là một bài giảng về AI mà còn là tâm huyết của ông Tiến với giáo dục và công nghệ. Tuy nhiên, thật đau xót khi ông Tiến đã qua đời đột ngột vào chiều 31/7, để lại sự tiếc nuối cho đồng nghiệp, học trò và những ai từng làm việc cùng ông. Những kiến thức ông Tiến truyền đạt sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng cho các bác sĩ và chuyên gia công nghệ, đặc biệt trong nỗ lực kết nối y tế với công nghệ hiện đại.

Ông Tiến đã để lại một di sản quan trọng cho ngành y tế và công nghệ, và buổi tọa đàm ngày 18/7 sẽ được nhớ đến như một sự kiện quan trọng trong lịch sử của Bệnh viện E và Trường Đại học FPT.

Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang là chìa khóa mở ra những tiềm năng to lớn cho ngành y tế trên toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng những công nghệ tiên tiến này vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và định hướng trong quá trình chuyển đổi số y tế.

GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, để có thể ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam, chúng ta đang phải đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự được chuẩn hóa để đáp ứng nhu cầu. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế được xem là một kho dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu dữ liệu đó có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị thực sự hay không? Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người thường có xu hướng làm những việc dễ và quen thuộc, và việc thay đổi một thói quen đã hình thành lâu đời quả thực là một cuộc cách mạng đối với mỗi cá nhân.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang được triển khai. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng, bệnh viện hiện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa đạt đến mức ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành hệ thống bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa quá trình quản lý dữ liệu y tế mà còn nâng cao chất lượng phục vụ bệnh nhân.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc cho sự phát triển. Việt Nam là một nước đang phát triển, và chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới. Sự hợp tác này không chỉ giúp chúng ta tiếp cận những công nghệ mới mà còn mở ra cơ hội học hỏi và phát triển.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau tiến lên trong cuộc cách mạng công nghệ này, hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân Việt Nam.

Trước những thách thức và cơ hội đang mở ra, GS.TS.BS Lê Hữu Song tin rằng, với sự quyết tâm và hợp tác chặt chẽ, ngành y tế Việt Nam sẽ sớm đạt được mục tiêu chuyển đổi số, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Sự xuất hiện của nhiều start-up trong lĩnh vực này đã mang lại những thành tựu bước đầu đáng khích lệ, minh chứng cho tiềm năng đổi mới sáng tạo trong khoa học công nghệ của đất nước.

Mới đây, AI Hay – một nền tảng tìm kiếm và nghiên cứu tri thức dựa trên AI – đã đạt được một cột mốc quan trọng khi hoàn tất vòng gọi vốn Series A trị giá 10 triệu USD. Điều này đã nâng tổng số vốn huy động của công ty lên trên 18 triệu USD. Sản phẩm của AI Hay sử dụng công nghệ AI tạo sinh (Generative AI) để giúp người dùng đặt câu hỏi và nhận lại kết quả chính xác, tin cậy, phù hợp với văn hóa và ngôn ngữ Việt Nam. Đội ngũ sáng lập AI Hay là những kỹ sư Việt giàu kinh nghiệm và đam mê công nghệ, những người đã xây dựng và phát triển thành công nhiều nền tảng số tại Việt Nam.

CEO của AI Hay, anh Trần Quang Đức, chia sẻ rằng AI phải là công cụ phổ thông, đến với từng người Việt, bắt đầu từ sinh viên – lực lượng kiến tạo tương lai đất nước. Quan điểm này không chỉ thể hiện tầm nhìn của AI Hay mà còn của nhiều start-up khác đang hoạt động trong lĩnh vực AI tại Việt Nam. Họ không chỉ dừng lại ở việc phát triển công nghệ mà còn muốn mang lại những giá trị thực tiễn cho cộng đồng.

Không chỉ AI Hay, nhiều start-up khác của Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể. NYB.AI, một start-up khác, đã được cấp bằng sáng chế tại Singapore và được NVIDIA lựa chọn tham gia chương trình Ignition AI tại Mỹ. NYB.AI ứng dụng AI để tăng tốc quá trình khám phá thuốc, giúp nâng cao hiệu quả điều trị các bệnh hiểm nghèo. Sự thành công của NYB.AI là một ví dụ điển hình về tiềm năng của start-up Việt Nam trong lĩnh vực AI.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã ứng dụng AI vào các hoạt động hàng ngày, giúp người dân và doanh nghiệp giải quyết các vấn đề liên quan đến thông tin đơn vị hành chính sau sáp nhập. Các công ty như Viettel và VNPT đã phát triển các trợ lý AI để hỗ trợ người dân tra cứu thông tin và thực hiện thủ tục hành chính. Sự ứng dụng AI trong các hoạt động hàng ngày không chỉ mang lại tiện ích cho người dân mà còn góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của đất nước.

Theo ghi nhận, Việt Nam hiện có hơn 700 start-up AI và xếp thứ hai về số lượng start-up AI tại Đông Nam Á, chỉ sau Singapore. Thị trường AI tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng từ 2,15 tỷ USD (2023) lên 23,06 tỷ USD (2028) với tốc độ tăng trưởng hàng năm 48,5%. Sự tăng trưởng này không chỉ phản ánh tiềm năng của thị trường AI tại Việt Nam mà còn là cơ hội cho các start-up Việt Nam phát triển và tỏa sáng trên trường quốc tế.

Chương trình Tuổi Trẻ Start-up Award 2025 với chủ đề ‘Cùng AI kiến tạo tương lai’ sẽ tiếp tục khơi dậy tiềm năng đổi mới sáng tạo trong khoa học công nghệ, tìm kiếm và giới thiệu các start-up ứng dụng công nghệ số then chốt giúp giải quyết những vấn đề thực tiễn. Đây là một sự kiện quan trọng, không chỉ mang lại cơ hội cho các start-up AI tại Việt Nam mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực AI trong tương lai.

Như vậy, với sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực AI và sự xuất hiện của nhiều start-up ứng dụng công nghệ này, Việt Nam đang có cơ hội để trở thành một điểm sáng trong lĩnh vực AI trên trường quốc tế. Việc ứng dụng AI không chỉ mang lại những giá trị thực tiễn cho cộng đồng mà còn góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và phát triển kinh tế của đất nước.

Trong thời gian tới, dự kiến sẽ có nhiều start-up AI tiếp tục xuất hiện và phát triển mạnh mẽ. Việc này không chỉ đòi hỏi sự hỗ trợ từ phía chính phủ và các tổ chức mà còn đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng trong việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái hỗ trợ cho sự phát triển của các start-up AI.

Trước những cơ hội và thách thức trong lĩnh vực AI, các start-up Việt Nam cần không ngừng nỗ lực và đổi mới để có thể cạnh tranh và phát triển bền vững trên thị trường quốc tế. Sự thành công của các start-up AI không chỉ mang lại giá trị cho các nhà đầu tư mà còn góp phần xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho cộng đồng.