Ngành tôm Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn khi Hoa Kỳ áp dụng mức thuế chống bán phá giá sơ bộ lên tới 35,29% đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam.

Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (Vasep), vào rạng sáng ngày 7/6 (giờ Việt Nam), Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã công bố kết quả sơ bộ đợt rà soát hành chính lần thứ 19 (POR19) đối với lệnh áp thuế chống bán phá giá tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam trong giai đoạn từ 1/2/2023 đến 31/1/2024.

Theo thông báo, DOC xác định Công ty Thông Thuận (bao gồm cả Thông Thuận Cam Ranh) không bán phá giá, với biên độ phá giá là 0%. Tuy nhiên, Công ty Cổ phần Thủy sản Sóc Trăng (STAPIMEX) bị áp mức thuế sơ bộ lên tới 35,29%.

Mức thuế này cũng được áp dụng cho 22 doanh nghiệp khác thuộc nhóm đủ điều kiện hưởng mức thuế riêng biệt nhưng không bị kiểm tra bắt buộc. Điều này đã gây ra sự bất ngờ và quan ngại sâu sắc trong ngành thủy sản Việt Nam.

Tác động tiêu cực đến ngành thủy sản

Trong suốt 19 năm Việt Nam tham gia các kỳ rà soát hành chính của vụ kiện chống bán phá giá tôm tại Hoa Kỳ, chưa từng có doanh nghiệp nào bị áp thuế sơ bộ ở mức hai con số. Điều này gợi nhớ đến trường hợp từng xảy ra ở kỳ POR12, khi DOC cũng áp mức thuế sơ bộ 25,76% cho Công ty FIMEX do lỗi tính toán và sau đó điều chỉnh còn 4,58% trong kết quả cuối cùng.

Vasep và các doanh nghiệp nhận định rằng đã có sự nhầm lẫn, sai sót trong kết quả lần này. Công ty STAPIMEX sẽ nhanh chóng bổ sung các dữ liệu và tin tưởng rằng kết quả cuối cùng sẽ phản ánh đúng thực tế xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam là không bán phá giá vào thị trường Hoa Kỳ.

Thách thức cho xuất khẩu tôm Việt Nam

Mặc dù kết quả sơ bộ chưa có hiệu lực ngay và có thể được điều chỉnh trong kết quả cuối cùng (dự kiến công bố vào tháng 12/2025), nhưng thông tin này đã và đang tác động tiêu cực đến tâm lý nhà nhập khẩu Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến kế hoạch mua hàng, đơn hàng xuất khẩu và đáng lo ngại hơn là ảnh hưởng đến tâm lý và hoạt động của người nuôi tôm tại Việt Nam.

Năm 2025, trong bối cảnh Chính quyền Tổng thống Donald Trump khởi động chính sách áp thuế đối ứng cao đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, mức thuế sơ bộ bất thường như hiện nay càng làm trầm trọng thêm thách thức mà ngành tôm Việt Nam đang đối mặt khi tiếp cận thị trường Hoa Kỳ.

Vasep sẽ sớm đề nghị DOC xem xét lại các tính toán trong kết quả sơ bộ, đảm bảo khách quan, công bằng và đúng với thông lệ đã thực hiện trong các kỳ rà soát trước đó, để bảo vệ quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp Việt Nam và duy trì sự ổn định trong thương mại thủy sản giữa hai quốc gia.

Ấn Độ vừa ban hành loạt biện pháp thuế chống bán phá giá mới nhằm bảo vệ các ngành sản xuất trong nước. Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhiều quốc gia đang siết chặt chính sách thương mại để giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài.

Chính phủ Ấn Độ đã ban hành quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá đối với một số mặt hàng nhập khẩu chiến lược, bao gồm vitamin A Palmitate và hóa chất cao su Sulphur không hòa tan, có xuất xứ từ Trung Quốc, Nhật Bản, Thụy Sỹ và Liên minh châu Âu (EU). Động thái này được đưa ra dựa trên khuyến nghị của Cục Giải quyết Tranh chấp Thương mại (DGTR) sau khi tiến hành điều tra và xác định rằng các sản phẩm nhập khẩu nói trên đã gây thiệt hại đáng kể cho doanh nghiệp trong nước.

Vitamin A Palmitate là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất dược phẩm, thực phẩm chức năng và thức ăn chăn nuôi. Trong khi đó, hóa chất cao su Sulphur không hòa tan là hợp chất thiết yếu trong sản xuất lốp xe và các sản phẩm cao su công nghiệp.

Mức thuế chống bán phá giá lên tới 20,87 USD/kg sẽ được áp dụng đối với vitamin A Palmitate nhập khẩu từ Trung Quốc, EU và Thụy Sỹ. Đối với mặt hàng Sulphur không hòa tan, mức thuế tương tự sẽ được áp dụng nếu được nhập khẩu từ Trung Quốc và Nhật Bản.

Các mức thuế này sẽ có hiệu lực trong vòng 5 năm, với mục tiêu tái lập môi trường cạnh tranh công bằng và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước phục hồi năng lực sản xuất. Đây là một phần trong chiến lược thương mại của Ấn Độ nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước khỏi tác động tiêu cực của các hành vi bán phá giá và nhập khẩu không lành mạnh.

Giới phân tích đánh giá rằng động thái này phù hợp với xu hướng toàn cầu khi nhiều quốc gia đang tìm cách giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài và thúc đẩy tự lực sản xuất trong các lĩnh vực chiến lược. Đối với Ấn Độ, việc áp dụng thuế chống bán phá giá là bước đi phù hợp với định hướng “Aatmanirbhar Bharat” – xây dựng một nền kinh tế tự cường.

Việc áp dụng thuế chống bán phá giá được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện để các doanh nghiệp nội địa nâng cao năng lực cạnh tranh, đầu tư đổi mới công nghệ và đóng góp ổn định vào tăng trưởng kinh tế quốc gia trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang biến động.