Ngày 31/7, chương trình trò chuyện ‘Khi cuộc đời cho ta quả dứa’ thuộc Diễn đàn Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025 đã giới thiệu về các sản phẩm sáng tạo từ quả dứa của ba doanh nghiệp Việt Nam, bao gồm Fuwa Biotech, Faslink và Liên Thành. Những sản phẩm này không chỉ thể hiện sự đổi mới mà còn minh chứng rằng sự sáng tạo có thể bắt đầu từ những điều nhỏ bé nhất.

Ông Lê Huy Hoàng, người sáng lập Fuwa Biotech, đã chia sẻ về việc phát hiện ra vỏ dứa có thể được lên men để tạo ra enzyme khử mùi tự nhiên. Từ đó, ông đã phát triển các sản phẩm tẩy rửa sinh học, vừa an toàn cho sức khỏe, vừa thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng sản phẩm từ thiên nhiên thường có giá thành cao hơn hàng công nghiệp, và người tiêu dùng vẫn còn dè dặt vì chưa hiểu rõ quy trình sản xuất.

“Giai đoạn đầu, chúng tôi gặp khó khăn khi tiếp cận các cửa hàng và nhà phân phối. Nhưng chúng tôi tin rằng khách hàng sẽ dần thay đổi thói quen tiêu dùng, hướng đến lối sống xanh, bền vững hơn”, ông Hoàng nói.

Không chỉ phần vỏ, lá dứa cũng được tận dụng để tạo nên giá trị mới. Bà Nguyễn Bích Diền, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Kết Nối Thời Trang Faslink, cho biết doanh nghiệp đã hợp tác với các hợp tác xã và chuyên gia để xử lý lá dứa, tách sợi và dệt thành vải. Từ đó, dòng sản phẩm Pina Lina ra đời, mang đậm bản sắc Việt, thân thiện môi trường và đã được giới thiệu tại nhiều thị trường quốc tế.

Theo bà Diền, ngành dệt may Việt Nam vẫn phụ thuộc phần lớn nguyên liệu nhập khẩu, do đó tận dụng phụ phẩm nông nghiệp không chỉ giải quyết vấn đề nguyên liệu mà còn góp phần thúc đẩy thời trang xanh.

Ở một hướng đi khác, Liên Thành – thương hiệu nước mắm lâu đời từ năm 1902 – lại tìm cách phát triển nước mắm chay từ dứa. Theo Bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy Hải Sản Liên Thành, ý tưởng này xuất phát từ thực tế nguồn cá cơm ngày càng khan hiếm và người tiêu dùng quan tâm hơn đến sức khỏe trong giai đoạn 2006-2007.

Dù vậy, khi đưa ra thị trường, doanh nghiệp gặp nhiều định kiến. “Nghe nước mắm chay, nhiều người e ngại. Chúng tôi phải cần thời gian xin giấy chứng nhận và quảng bá để khách hàng biết và tin”, bà Châu cho hay.

Nhà báo Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, nhận xét, thiên nhiên có sẵn nhưng không hề dễ tính. Theo bà, muốn tận dụng, doanh nghiệp phải học hỏi, kiên trì và đầu tư công nghệ.

Ông Lê Huy Hoàng ví khởi nghiệp xanh như quả dứa, bên ngoài gai góc, chông gai nhưng nếu kiên trì mài giũa, sẽ đến được phần lõi ngọt ngào. Quả dứa có thể mang đến vị ngọt lẫn vị chua. Vấn đề là doanh nghiệp có đủ tầm nhìn và bản lĩnh để biến điều bình dị thành giá trị bền vững hay không.

Phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là ‘giấy thông hành’ để bước vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe và đòi hỏi các doanh nghiệp phải thích ứng. Câu chuyện quả dứa cho thấy biên lợi nhuận trong tương lai không chỉ đến từ sản xuất, mà từ đổi mới sáng tạo và tư duy tuần hoàn. Khi thế giới ‘xanh hóa’, doanh nghiệp Việt chỉ có hai lựa chọn, thích ứng hoặc bị bỏ lại và sự thích ứng có thể bắt đầu từ một chi tiết nhỏ như vỏ dứa.

Ngành bao bì đang trải qua một quá trình chuyển đổi xanh đáng kể, không chỉ do áp lực từ luật pháp trong nước mà còn từ nhu cầu tiêu dùng bền vững và các tiêu chuẩn quốc tế. Xu hướng này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có những thay đổi mạnh mẽ trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của mình, nhằm đáp ứng nhu cầu tái chế và giảm thiểu rác thải. Trong bối cảnh đó, Liên minh Tái chế Bao bì Pro Việt Nam đã được thành lập với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tái chế đồng bộ và thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) theo hướng thực chất.

Sau 6 năm hoạt động, Pro Việt Nam đã đạt được những kết quả ấn tượng, như thu gom và tái chế hơn 64.000 tấn bao bì vào năm 2024. Thành tựu này không chỉ thể hiện nỗ lực của các doanh nghiệp thành viên mà còn cho thấy tiềm năng phát triển của ngành tái chế tại Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, ngành tái chế vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc phân loại rác tại nguồn chưa được thực hiện hiệu quả và thiếu chế tài mạnh để khuyến khích phân loại rác là những khó khăn đáng kể. Ngoài ra, sản phẩm tái chế của Việt Nam còn gặp khó khăn khi xuất khẩu sang một số thị trường như EU do quy trình chứng nhận phức tạp và yêu cầu kỹ thuật khắt khe.

Để giải quyết những thách thức này, Pro Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu và giải pháp cụ thể. Trước hết, họ sẽ tập trung mở rộng mạng lưới hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức và cơ quan chính phủ để nâng cao hiệu quả thu gom, tái chế và ứng dụng công nghệ trong phân loại rác và quản lý dữ liệu tái chế. Đồng thời, các doanh nghiệp thành viên sẽ được khuyến khích thiết kế bao bì thân thiện với môi trường, dễ thu gom và dễ tái chế. Mục tiêu dài hạn của Pro Việt Nam là đến năm 2030, toàn bộ bao bì do các thành viên đưa ra thị trường sẽ được thu gom và tái chế, góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Một số doanh nghiệp tái chế như Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân đã bắt đầu áp dụng công nghệ mới để tái chế chai nhựa thành sản phẩm mới. Hệ thống thu gom và tái chế rác thải nhựa của công ty này không chỉ giúp giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường mà còn tạo ra các sản phẩm tái chế có giá trị kinh tế. Tuy nhiên, để kinh tế tuần hoàn phát triển một cách bền vững, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách của chính phủ, nhà sản xuất, hiệp hội ngành nghề, khối thu gom phi chính thức, cùng với truyền thông và giáo dục cộng đồng.

Trong thời gian tới, việc tăng cường hợp tác và đồng bộ hóa các hoạt động tái chế sẽ là yếu tố then chốt giúp ngành bao bì và tái chế tại Việt Nam phát triển bền vững. Thông qua việc ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo và nâng cao ý thức của cộng đồng về tầm quan trọng của tái chế, hy vọng rằng mục tiêu kinh tế tuần hoàn sẽ sớm được hiện thực hóa, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế bền vững cho Việt Nam.

Chuyển đổi tuần hoàn chính là chìa khóa để phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và đảm bảo khả năng tồn tại, giúp các doanh nghiệp chiếm ưu thế cạnh tranh trong tương lai. Việc chuyển đổi theo mô hình kinh tế tuần hoàn không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc đối với ngành dệt may.

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế hướng tới sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, tái chế chất thải, góp phần bảo vệ môi trường và đem lại hiệu quả kinh tế. Mô hình này gồm 3 nội dung cốt lõi: Giảm thiểu tối đa phát thải ra môi trường thông qua sử dụng tối ưu nhất tài nguyên và năng lượng; tái sử dụng, sửa chữa, bảo dưỡng kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm; tái chế, tận dụng phế liệu, phế thải trở thành đầu vào sản xuất.

Ngành công nghiệp dệt may đang nỗ lực không ngừng để phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn. Trong giai đoạn 2025-2030, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu phát triển theo chiều sâu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng suất, giảm phụ thuộc lao động phổ thông.

Để chuyển sang kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp dệt may cần giảm dùng sợi nguyên sinh hóa thạch, tăng tỷ lệ polyester tái chế; phát triển sợi cellulose tái tạo thay polyester; thiết kế sản phẩm bằng sợi đơn chất (cotton 100%, polyester 100%) để tái chế dễ dàng; sử dụng nguyên liệu sinh học thay thế một phần polyester. Theo nghiên cứu, trong khi polyester thông thường phải mất đến 500-1.000 năm mới phân hủy hoàn toàn, thì nguyên liệu polyester tái chế khi được vùi trong đất có khả năng phân hủy đến 68,8% sau 180 ngày.

Đồng thời, các doanh nghiệp cần chuyển đổi sang thuốc nhuộm gốc nước, ít độc hại, dễ phân hủy. Ứng dụng công nghệ nhuộm mới như nhuộm CO₂ siêu tới hạn, nhuộm foam, nhuộm plasma. Mục tiêu tái chế hợp lý đặt ra yêu cầu điều chỉnh quy trình thiết kế và tái chế quần áo. Hiện nay, việc thiết kế và sản xuất quần áo thường không tính đến điều gì sẽ xảy ra khi quần áo không thể sử dụng được nữa.

Các chuyên gia cho rằng, việc hướng tới nhiều loại vật liệu và phát triển các quy trình tái chế hiệu quả cho những vật liệu này là một bước quan trọng trong việc mở rộng quy mô tái chế, cũng như việc phát triển các vật liệu mới. Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp như TCM – Dệt may Thành Công đã và đang đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt là những sản phẩm thân thiện với môi trường, những sản phẩm tái chế và những sản phẩm có giá trị cao, có quy trình sản xuất khép kín từ sợi – dệt – nhuộm – may, phát triển bền vững (ESG), tăng cường sử dụng 3 loại vật liệu polyester, viscose, cotton tái chế.

Tái chế hợp lý trong ngành dệt may còn gắn liền với yêu cầu đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ xanh để cải thiện tính kinh tế và chất lượng tái chế. Tiến sỹ Nguyễn Thị Thanh Phượng, Viện trưởng Viện Công nghiệp môi trường, cho rằng, cần có một chương trình đổi mới chung để tập trung nỗ lực và đầu tư vào công nghệ tái chế các vật liệu thông thường; cải tiến công nghệ phân loại cũng sẽ hỗ trợ nâng cao chất lượng tái chế bằng cách cung cấp nguyên liệu được xác định rõ ràng.

Với vai trò hạt nhân ngành dệt may, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đặt mục tiêu đến 2030 đạt mức tăng trưởng hai con số, phát triển bền vững theo kinh tế tuần hoàn, xây dựng thương hiệu xuất khẩu riêng. Hiện tỷ lệ sản phẩm xanh của Vinatex đã đạt 25%; toàn hệ thống đã đưa vào sản xuất sản phẩm sợi từ nguyên liệu tái chế tăng cao hàng năm, đến năm 2024 đạt 17.864 tấn.

Ngành dệt may Việt Nam hiện đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia; xuất khẩu dệt may trị giá 44 tỷ USD năm 2024, giữ vị trí thứ hai thế giới. Mục tiêu năm 2025 đạt 47-48 tỷ USD. Hướng đi tới kinh tế tuần hoàn của dệt may Việt Nam nhằm phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, sức khỏe con người, góp phần thực hiện mục tiêu chung của quốc gia và toàn cầu về Net Zero, đồng thời còn tận dụng cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững vị thế xuất khẩu hàng đầu thông qua việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về sản phẩm xanh của nhà nhập khẩu.

HanoiPlas2025 – Sự kiện hàng đầu về ngành công nghiệp nhựa và cao su

Lễ khai mạc Triển lãm Quốc tế về Ngành Công nghiệp Nhựa và Cao su tại Hà Nội (HanoiPlas2025) đã diễn ra thành công vào ngày 4/6 tại Hà Nội. Sự kiện này tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những triển lãm uy tín và quan trọng nhất trong lĩnh vực nhựa và cao su.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) nhấn mạnh HanoiPlas2025 là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước và quốc tế kết nối, trao đổi và hợp tác. Sự kiện này thu hút hơn 200 doanh nghiệp từ 11 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia, trưng bày các sản phẩm và công nghệ tiên tiến.

Các sản phẩm trưng bày tại triển lãm bao gồm máy móc hiện đại, vật liệu tiên tiến và giải pháp tái chế bền vững. Khách tham quan có thể trải nghiệm trực tiếp các công nghệ mới nhất và tìm hiểu về xu hướng tương lai của ngành.

Một số nhóm sản phẩm và nhà triển lãm tiêu biểu bao gồm máy ép phun, máy thổi màng, máy đùn, hóa chất và nguyên liệu, giải pháp tái chế, công nghệ cao và sản xuất thông minh. Các đơn vị tham gia đại diện cho sự đa dạng và năng động của ngành, cung cấp giải pháp hiệu quả cao và thực hành bền vững.

HanoiPlas2025 không chỉ là một sự kiện triển lãm thông thường mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm. Sự kiện này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận đối tác quốc tế và mở rộng thị trường.

Triển lãm diễn ra từ ngày 4/6 đến 7/6 tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm I.C.E Hà Nội. Sự kiện do Công ty Cổ phần Quảng cáo và Hội chợ Thương mại VINEXAD kết hợp cùng Công Ty Yorkers Exhibition Service Việt Nam, Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA) tổ chức.