Sao – Nhipcaudoanhnhan.com

Việt Nam có thể quan sát trăng lưỡi liềm che khuất cụm sao Thất Nữ sáng 22/7

Linh — Sat, 11 Oct 2025 09:54:14 +0000

Rạng sáng ngày 22/7, một sự kiện thiên văn hiếm có sẽ diễn ra khi mặt trăng xuất hiện gần cụm sao Pleiades, hay còn gọi là Thất Nữ. Sự kiện này mang đến cơ hội cho người yêu thích thiên văn tại Việt Nam ngắm nhìn cảnh tượng tuyệt đẹp của mặt trăng và cụm sao nổi tiếng trên bầu trời đêm.

Mô phỏng cụm sao Thất Nữ nhìn từ vị trí TP.HCM rạng sáng 22.7

Cụm sao Pleiades, hay còn được biết đến với tên gọi Thất Nữ, là một trong những cụm sao dễ dàng nhận diện nhất trên bầu trời đêm. Với ánh sáng xanh dịu nhẹ, cụm sao này thường được quan sát rõ nhất từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Tuy nhiên, vào những tháng mùa hè ở Bắc bán cầu, bao gồm cả Việt Nam, Pleiades cũng có thể xuất hiện gần đường chân trời, tạo nên một cảnh tượng tuyệt vời cho những ai yêu thích ngắm sao.

Pleiades là một phần của chòm sao Kim Ngưu, với cấp sao biểu kiến là 1,6, khiến nó trở thành một trong những cụm sao mở sáng nhất trên bầu trời. Cụm sao này bao gồm một nhóm các ngôi sao được liên kết lỏng lẻo bởi lực hấp dẫn, và tất cả các ngôi sao trong cụm sao này đều được hình thành cùng một lúc. Những thông tin này thể hiện sự phức tạp và thú vị của thiên văn học, một lĩnh vực luôn ẩn chứa những bí mật và câu chuyện phong phú.

Thần thoại Hy Lạp về Pleiades là một trong những câu chuyện thú vị nhất về cụm sao này. Theo thần thoại, Pleiades là bảy cô con gái của Titan Atlas và nữ thần biển Pleione. Các chị em này đã được biến thành những vì sao và đặt trên bầu trời để bảo vệ họ khỏi sự truy đuổi của thợ săn Orion. Câu chuyện này không chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp huyền bí của cụm sao mà còn thể hiện sự phong phú của văn hóa và tín ngưỡng cổ đại.

Mặc dù được gọi là cụm sao ‘bảy chị em’, nhưng thông thường chỉ có 6 ngôi sao có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Điều này đã làm nảy sinh bí ẩn về ‘Pleiades thất lạc’. Tuy nhiên, dưới góc độ thiên văn, Merope là một trong những ngôi sao sáng nhất trong cụm sao. Sự thú vị và phức tạp của cụm sao Pleiades không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp mà còn ở những câu chuyện và bí ẩn mà nó mang đến.

Sự kiện giao hội giữa mặt trăng và cụm sao Pleiades vào rạng sáng ngày 22/7 là một cơ hội tuyệt vời để người Việt quan sát và khám phá vẻ đẹp của bầu trời đêm. Với sự kiện này, những người yêu thích thiên văn có thể ngắm nhìn cảnh tượng tuyệt đẹp của mặt trăng và cụm sao nổi tiếng, một trải nghiệm thú vị và đáng nhớ.

Để quan sát sự kiện này, bạn có thể tìm một vị trí quan sát với tầm nhìn thoáng đãng về phía đường chân trời phía Đông. Thời điểm lý tưởng để quan sát là vào khoảng 1 giờ sáng ngày 22/7, khi mặt trăng và Pleiades ở vị trí cao nhất trên bầu trời. Một chiếc ống nhòm hoặc kính thiên văn nhỏ có thể giúp bạn quan sát cụm sao và các chi tiết của mặt trăng một cách rõ ràng hơn.

Nếu bạn bỏ lỡ sự kiện này, đừng lo lắng vì sẽ có nhiều cơ hội khác để quan sát mặt trăng và các cụm sao trong tương lai. Hãy theo dõi các sự kiện thiên văn sắp tới và đừng bỏ lỡ cơ hội khám phá vẻ đẹp của vũ trụ.

Kính viễn vọng James Webb hé mở bí mật về hố đen vũ trụ

Linh — Mon, 06 Oct 2025 19:08:47 +0000

Kính viễn vọng không gian James Webb (JWST) đã đạt được một phát hiện quan trọng khi ghi nhận những hố đen đầu tiên đang ‘ngốn’ các ngôi sao trong các thiên hà bị bụi vũ trụ che khuất. Thông tin này được công bố trong một nghiên cứu trên tạp chí Astrophysical Journal Letters vào ngày 1/8.

Sử dụng khả năng quan sát hồng ngoại vượt trội của mình, JWST đã có thể nhìn xuyên qua lớp bụi dày đặc để phát hiện ra các sự kiện hiếm gọi là TDE (tidal disruption event), xảy ra khi một ngôi sao bị kéo vào quá gần một hố đen và bị kéo giãn thành đĩa khí nóng trước khi bị nuốt chửng.

Thông thường, TDE được phát hiện thông qua bức xạ tia X, cực tím hoặc ánh sáng khả kiến phát ra từ khí sao bị nung nóng. Tuy nhiên, trong môi trường đầy bụi, các tín hiệu này gần như bị chặn hoàn toàn.

Nhưng JWST đã tận dụng được khả năng phát ra ánh sáng hồng ngoại của bụi vũ trụ sau khi hấp thụ năng lượng, cho phép kính viễn vọng này phát hiện ra các tín hiệu đặc trưng.

Tiến sĩ Megan Masterson, nhà vật lý thiên văn tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), cho biết JWST gần như là cách duy nhất để nghiên cứu các hố đen đang ăn sao nhưng bị bụi che kín.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng JWST để tập trung vào 4 trường hợp tiềm năng và phát hiện ra các nguyên tử bị ion hóa mạnh – một dấu hiệu rõ ràng cho thấy có bức xạ năng lượng cao từ hố đen đang hoạt động.

Đồng thời, dấu vết của bụi silicat cũng cho thấy các sự kiện này nhiều khả năng liên quan đến các hố đen ‘ngủ yên’ vừa tỉnh dậy để ‘ăn nhẹ’ một ngôi sao.

Mô phỏng máy tính sau đó đã xác nhận các quan sát của JWST hoàn toàn phù hợp với kịch bản TDE.

Phát hiện này không chỉ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách các hố đen hoạt động trong môi trường nhiều bụi – vốn chiếm phần lớn vũ trụ, mà còn mở ra một phương pháp mới để ‘nhìn thấy’ những hố đen từ trước đến nay gần như vô hình.

Phát hiện đám mây khí khổng lồ chứa cồn ethanol trong vũ trụ

Linh — Wed, 17 Sep 2025 14:52:50 +0000

Trong một khám phá đáng kinh ngạc vào năm 1995, các nhà khoa học đã tình cờ phát hiện ra một hiện tượng vũ trụ có thể thay đổi hoàn toàn cách nhìn của chúng ta về sự rộng lớn và phức tạp của vũ trụ: một đám mây ethanol khổng lồ có tên là G34.3. Đây là một phát hiện quan trọng trong lĩnh vực thiên văn học, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hình thành của các ngôi sao và thành phần hóa học của vũ trụ.

Các nhà thiên văn học sử dụng kính viễn vọng, như Kính viễn vọng không gian James Webb, để phân tích ánh sáng hồng ngoại phát ra từ những đám mây này và xác định sự hiện diện của các phân tử cụ thể, bao gồm cả rượu.

Đám mây G34.3 là một đám mây khí liên sao, hay còn gọi là tinh vân, nằm cách Trái Đất 10.000 năm ánh sáng và có đường kính gấp 1.000 lần đường kính Hệ Mặt Trời. Điểm đặc biệt của đám mây này là sự hiện diện của cồn etylic, một loại cồn tương tự như cồn được sử dụng trong đồ uống. Lượng cồn trong G34.3 lớn đến mức có thể cung cấp 400 nghìn tỷ pint bia. Tuy nhiên, dù có vẻ như đây là một ‘bữa tiệc bia thượng hạng’ trong trí tưởng tượng của nhiều người đang trôi nổi trong không gian, nhưng các nhà khoa học lại có một tin xấu: đám mây này không thích hợp để con người tiêu thụ.

Tiến sĩ Lisa Harvey-Smith, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích rằng đám mây này còn chứa một số hóa chất độc hại khác như carbon dioxide, amoniac và hydro xyanua. Vì vậy, thay vì là một thiên đường cho những người mê bia, G34.3 là một ‘phòng thí nghiệm’ hóa học khổng lồ, chứa đầy những hợp chất phức tạp và độc hại.

Sự hiện diện của rượu và các phân tử hữu cơ phức tạp khác trong không gian rất quan trọng vì những phân tử này được coi là thành phần cấu tạo nên sự sống và có thể giúp các nhà khoa học hiểu được thành phần hóa học của không gian giữa các vì sao và nguồn gốc tiềm ẩn của sự sống.

Việc phát hiện ra đám mây ‘rượu’ không chỉ dừng lại ở sự tò mò. Các nhà thiên văn học hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về sự hình thành của các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta thông qua những thông tin mới được khám phá về nó. Các nhà khoa học đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến MERLIN của Vương quốc Anh để quan sát đám mây này và thu được những hình ảnh với độ nhạy cao hơn. Việc này đã giúp họ phát hiện ra maser methanol hay đám mây ‘rượu’.

Tiến sĩ Harvey-Smith cho biết: ‘Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về sự ra đời của các ngôi sao khổng lồ bởi vì các trung tâm hình thành bị bụi che phủ. Bức xạ duy nhất có thể thoát ra là ở bước sóng vô tuyến, và mạng lưới MERLIN được nâng cấp hiện đang mang đến cho chúng ta cơ hội đầu tiên để nhìn sâu vào các vùng hình thành sao này và xem điều gì thực sự đang diễn ra’.

Phát hiện về G34.3 không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thành phần hóa học của vũ trụ mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu quá trình hình thành sao, một trong những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ. Câu chuyện về đám mây ‘rượu’ khổng lồ này là một lời nhắc nhở rằng vũ trụ hoang dã, kỳ lạ và phức tạp hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng tưởng tượng, và mỗi khám phá mới lại mở ra một cánh cửa khác cho những điều chưa biết.

Phát hiện hành tinh quái vật trẻ xung quanh ngôi sao gần đó

Linh — Mon, 15 Sep 2025 08:23:04 +0000

Một tín hiệu bất thường được phát hiện trong đĩa khí bụi của một ngôi sao trẻ, gợi ý về khả năng hình thành một ‘hành tinh quái vật’. Phát hiện này là kết quả của sự hợp tác giữa hai đài quan sát thiên văn hiện đại, Gaia và ALMA, trong đó Gaia hoạt động trên quỹ đạo Trái Đất và ALMA đặt tại Chile. Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Astronomy đã thu hút sự chú ý của cộng đồng thiên văn học.

Ngôi sao MP Mus, hay còn được biết đến với tên gọi PDS66, đang ở độ tuổi rất trẻ, khoảng 13 triệu năm và cách Trái Đất khoảng 280 năm ánh sáng. Do độ tuổi còn non trẻ, ngôi sao này vẫn được bao quanh bởi một đĩa khí bụi lớn, hay còn gọi là đĩa tiền hành tinh. Theo ông Álvaro Ribas, trưởng nhóm nghiên cứu từ Viện Thiên văn học Cambridge, sự hiện diện của một đĩa tiền hành tinh ở độ tuổi như vậy cho thấy có bằng chứng về quá trình hình thành hành tinh.

Sự kết hợp giữa Gaia, một đài quan sát dạng vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, và ALMA, đài quan sát vô tuyến mặt đất mạnh nhất thế giới, đã giúp phát hiện một khe hở trong đĩa tiền hành tinh của MP Mus. Khe hở này là một vòng trống rỗng rất tinh tế, cho thấy khí bụi tại đó đã tụ lại thành một hành tinh. Các quan sát cho thấy hành tinh này có thể có khối lượng gấp 10 lần Sao Mộc, hoặc ít nhất là gấp 3 lần.

Sao Mộc là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời, với khối lượng tương đương 318 lần Trái Đất. Do đó, hành tinh tiềm năng trong hệ MP Mus được gọi là ‘hành tinh quái vật’. Sự tồn tại của hành tinh này được khẳng định qua việc nó khiến sao mẹ rung lắc, và điều này cũng giúp các nhà thiên văn ước tính được khối lượng của nó.

Phát hiện này mở ra những cơ hội mới để nghiên cứu về quá trình hình thành hành tinh trong các hệ sao trẻ. Đồng thời, nó cũng đặt ra những câu hỏi mới về sự đa dạng của các hệ hành tinh ngoài kia và khả năng tồn tại của các hành tinh cỡ lớn như ‘hành tinh quái vật’.

Cơ quan Vũ trụ châu Âu và các nhà khoa học trên toàn thế giới đang tiếp tục theo dõi và nghiên cứu thêm về hiện tượng này, hy vọng sẽ có thể hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của các hệ hành tinh trong vũ trụ.