Hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không Patriot do Mỹ viện trợ cho Ukraine đang gặp phải những thách thức nghiêm trọng trong việc đánh chặn các tên lửa đạn đạo của Nga. Theo thông tin từ tờ Wall Street Journal, trong vài tháng gần đây, radar của hệ thống Patriot đã không thể phát hiện các tên lửa đạn đạo như Iskander-M hoặc Kinzhal. Điều này đã dẫn đến việc lực lượng phòng không Ukraine phải phóng tới 100 tên lửa trong vòng 1,5 đến 2 phút chỉ để đánh chặn một mục tiêu, cho thấy hiệu quả thấp của Patriot trong điều kiện chiến sự hiện nay.

Nguyên nhân của vấn đề này nằm ở sự phát triển của vũ khí Nga. Các tên lửa mới sử dụng quỹ đạo bay phức tạp khiến radar AN/MPQ-53 của Patriot khó phát hiện. Minh chứng cho điều này là các đợt tập kích quy mô lớn của Nga, chẳng hạn như cuộc tấn công vào Kiev ngày 10/7 với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo. Quân đội Ukraine đã phải sử dụng một lượng lớn tên lửa PAC-3 đắt đỏ, mỗi quả trị giá khoảng 4 triệu USD, để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu.

Trong những tuần gần đây, nhiều quan chức Ukraine đã công khai kêu gọi phương Tây cung cấp thêm hệ thống Patriot để bảo vệ bầu trời, đặc biệt là trước nguy cơ mất dần ưu thế phòng không khi kho đạn tên lửa đánh chặn dần cạn kiệt. Patriot vốn đóng vai trò quan trọng đối với năng lực phòng thủ của Ukraine nhằm đối phó với các cuộc không kích dữ dội của Nga. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã nắm được những vấn đề mới phát sinh và đang cân nhắc lại việc tiếp tục chuyển giao hệ thống Patriot đến các khu vực giao tranh ác liệt.

Trước tình hình đó, châu Âu đang thúc đẩy một phương án thay thế: hệ thống phòng không SAMP/T do liên doanh Pháp – Italy Eurosam phát triển. Được trang bị radar ARABEL có tầm quét 360 độ và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km, SAMP/T được cho là phù hợp hơn với các mối đe dọa hiện đại. Hệ thống này chỉ cần 15 người vận hành, trong khi Patriot cần tới 90 người, giúp giảm đáng kể gánh nặng nhân sự.

SAMP/T sử dụng tên lửa Aster30 có khả năng đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo ở cự ly tối đa 120km. Pháp và Italy khẳng định phiên bản nâng cấp SAMP/T NG sẽ có khả năng đối phó cả với tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, dù triển vọng này vẫn bị giới chuyên gia hoài nghi.

Đức sẽ chuyển giao hai tổ hợp đánh chặn Patriot cho Ukraine trong thời gian tới, với các bệ phóng sẽ được bàn giao trong vài ngày tới và phần còn lại sẽ được chuyển giao trong vòng 2-3 tháng. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius đã đưa ra thông báo này vào ngày 1 tháng 8. Quyết định này không ảnh hưởng đến đóng góp của Đức cho năng lực phòng thủ của NATO.

Ukraine đã nhận được hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh Tây Âu về hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot từ tháng 4/2023 và đã chứng minh khả năng của hệ thống này trong việc chặn tên lửa siêu vượt âm của Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng, ngay cả khi Ukraine nhận được 17 tổ hợp tên lửa Patriot đầy đủ, họ vẫn sẽ đối mặt với thách thức trong việc chống đỡ các cuộc tập kích của Nga.

Các nhà phân tích cho rằng khả năng của Patriot trong việc hỗ trợ Ukraine phụ thuộc vào việc chúng được đưa đến Ukraine nhanh chóng và các nguồn bổ sung đạn tên lửa sau đó. Chiến thuật của Nga là gây áp lực lên Ukraine để tiêu tốn toàn bộ kho dự trữ phòng không hiện có và trở nên dễ bị tổn thương trước các đợt tập kích.

Phương án khả thi nhất là các nước châu Âu gửi số tên lửa Patriot mà họ đang có cho Ukraine, rồi đợi nguồn cung mới từ Mỹ để bù đắp cho kho dự trữ trong nước. Tuy nhiên, khả năng của Mỹ và đồng minh trong việc cung cấp hệ thống phòng không cho Ukraine trước các đòn tập kích ngày càng tăng của Nga không chỉ bị giới hạn bởi chi phí, mà còn là bởi năng lực sản xuất của phương Tây.

Tập đoàn quốc phòng Mỹ Lockheed Martin đã sản xuất 500 quả đạn tên lửa đánh chặn PAC-3 cho hệ thống Patriot vào năm ngoái và dự kiến tăng sản lượng lên 650 quả vào năm 2027. Giới quan sát cho rằng một cách để đáp ứng nhu cầu của Ukraine về Patriot là mua trực tiếp từ nhà sản xuất Lockheed Martin.

Các nhà phân tích ở Kiev tin tưởng những tổ hợp Patriot mới có thể triển khai ở các thành phố lớn và giúp giảm thiểu mức độ thiệt hại từ tên lửa Nga. Tuy nhiên, họ cho rằng bấy nhiêu là chưa đủ và Ukraine cần nhiều hơn để đối phó với các mối đe dọa từ Nga.

Căng thẳng khu vực: Sự chú ý đổ dồn vào hệ thống tên lửa phòng không KS-1C Kaishan của Campuchia

Trong bối cảnh căng thẳng đang gia tăng tại khu vực, cộng đồng quốc tế đang tập trung sự chú ý vào hệ thống tên lửa phòng không KS-1C Kaishan của Campuchia. Hệ thống này được xem là một trong những trang thiết bị quân sự quan trọng của vương quốc này, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ không phận và các mục tiêu trọng yếu.

Được phát triển từ những năm 1980, hệ thống tên lửa KS-1 đã trải qua nhiều giai đoạn nâng cấp và cải tiến nhằm tăng cường khả năng chiến đấu. Phiên bản đầu tiên của KS-1 đã thực hiện thành công lần bắn thử nghiệm vào năm 1989 và chính thức được ra mắt tại Triển lãm Hàng không Chu Hải năm 1998. Đến năm 2006, Trung Quốc đã giới thiệu biến thể nâng cấp của KS-1 với tên định danh là KS-1A, với khả năng chống lại các mục tiêu có diện tích phản xạ radar nhỏ cũng như có độ cơ động cao.

Phiên bản KS-1C mà Campuchia sở hữu được đánh giá là bản nâng cấp toàn diện nhất. Một trong những điểm nâng cấp đáng kể của KS-1C là tên lửa đánh chặn được đặt trong ống phóng kín kiêm ống bảo quản, giúp tăng cường khả năng bảo vệ và giảm thiểu rủi ro. Hệ thống này cũng được trang bị đài radar quét mảng pha thụ động thế hệ mới H-200, có tầm phát hiện mục tiêu tối đa 115 km, theo dõi từ cự ly 80 km và dẫn đường cho tên lửa ở tầm 50 km.

Radar H-200 có khả năng dẫn đường cho 6 tên lửa tấn công 3 mục tiêu cùng lúc, phân bổ 2 tên lửa cho 1 mục tiêu. Mặc dù được tối ưu hóa cho việc phát hiện máy bay cánh cố định cũng như trực thăng, nhưng H-200 cũng được cho là có một chút năng lực trong việc cảnh báo sớm tên lửa hành trình.

Đạn tên lửa của tổ hợp KS-1C có chiều dài 5,6 m, đường kính 0,4 m, trọng lượng 900 kg, lắp đầu đạn nặng 100 kg, vận tốc 1.200 m/s, khả năng chịu quá tải tối đa 20G, tấn công được mục tiêu bay ở vận tốc 750 m/s với độ cơ động lớn nhất 5G. Tên lửa có tầm bắn tối đa 50 km, tối thiểu 100 m, độ cao lớn nhất 25 km và nhỏ nhất là 500 m. Một đài radar H-200 chỉ huy được 4 xe mang phóng tự hành với tổng cộng 8 đạn tên lửa.

Mặc dù là một hệ thống phòng không khá mạnh, nhưng Campuchia vẫn đang triển khai các tổ hợp KS-1C để bảo vệ mục tiêu trọng yếu tại thủ đô, chưa có dấu hiệu cho thấy tổ hợp này được triển khai tại điểm nóng. Việc sở hữu hệ thống tên lửa phòng không hiện đại này giúp Campuchia tăng cường khả năng bảo vệ không phận và các mục tiêu quan trọng, góp phần duy trì ổn định và an ninh trong khu vực.

Cơ quan quản lý quân sự của chính phủ Mỹ vừa thông báo sẽ cung cấp gói hỗ trợ quân sự mới trị giá 330 triệu USD cho Ukraine. Mục đích chính của gói viện trợ này là nâng cấp khả năng chiến đấu của các lực lượng Ukraine thông qua việc hiện đại hóa hệ thống pháo tự hành M109 và tăng cường năng lực phòng không.

Thông tin về gói viện trợ được công bố trong bối cảnh tình hình xung đột giữa Ukraine và Nga vẫn đang tiếp diễn với những diễn biến phức tạp. Gói hỗ trợ quân sự này là sự tiếp nối các nỗ lực của Washington nhằm tăng cường năng lực phòng thủ và tấn công cho Kiev, giúp họ đối phó tốt hơn với các thách thức an ninh hiện tại.

Theo thông tin chi tiết, gói viện trợ tập trung vào hai lĩnh vực quan trọng gồm pháo binh và phòng không. Cụ thể, khoản hỗ trợ 150 triệu USD sẽ được sử dụng để cung cấp thiết bị bảo trì và sửa chữa cho pháo tự hành M109. Điều này không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ của các hệ thống pháo binh hiện có mà còn góp phần duy trì năng lực tác chiến của các đơn vị pháo binh Ukraine trong thời gian dài.

Bên cạnh hỗ trợ pháo binh, Mỹ cũng sẽ cung cấp thêm khí tài phòng không trị giá 180 triệu USD. Sự hỗ trợ này nhằm nâng cao khả năng bảo vệ không phận của Ukraine trước các mối đe dọa từ trên không, bao gồm cả các cuộc tập kích bằng tên lửa và máy bay không người lái của đối phương. Việc tăng cường năng lực phòng không sẽ giúp Ukraine chủ động hơn trong việc bảo vệ lãnh thổ và người dân khỏi các cuộc tấn công từ trên không.

Động thái hỗ trợ quân sự của Mỹ dành cho Ukraine diễn ra chỉ vài ngày sau khi Washington phê duyệt thương vụ hỗ trợ kỹ thuật trị giá 322 triệu USD cho các hệ thống phòng không HAWK và thiết giáp Bradley mà Ukraine đang vận hành. Các chuyên gia quốc phòng nhận định rằng hỗ trợ về pháo binh và phòng không vẫn là những ưu tiên hàng đầu của Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh giao tranh ác liệt tiếp tục diễn ra tại các mặt trận quan trọng ở miền Đông và miền Nam nước này.

Có thể thấy, việc Mỹ tiếp tục cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine thể hiện cam kết của Washington trong việc giúp Kiev nâng cao năng lực phòng thủ và duy trì ổn định trong khu vực. Đồng thời, động thái này cũng nhấn mạnh sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với tình hình xung đột tại Ukraine và nỗ lực nhằm tìm kiếm giải pháp cho hòa bình và ổn định lâu dài.