Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển kinh tế biển với mục tiêu khai thác tiềm năng lớn của đất nước. Kinh tế biển bao gồm các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển, trong đó nuôi trồng và khai thác hải sản được xác định là động lực phát triển quan trọng.

Toàn bộ các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển đã được các nhà khoa học thống nhất bao gồm: đánh bắt và nuôi trồng thủy – hải sản; kinh tế hàng hải; khai thác dầu khí ngoài khơi; khai thác khoáng sản; năng lượng tái tạo; du lịch biển; kinh tế đảo và làm muối. Vấn đề phát triển bền vững nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế đồng thời giảm các tác động tiêu cực đến môi trường đã được đặt ra.

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số139/2024/QH15 về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ2021-2030, tầm nhìn đến năm2050. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số37/NQ-CP về Kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ2021-2030. Quan điểm bao trùm là sử dụng tài nguyên một cách có trách nhiệm, chuyển đổi sang nền kinh tế sử dụng tài nguyên hiệu quả, ít carbon. Duy trì tài sản tài nguyên thiên nhiên hướng tới bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, đa dạng sinh học và vốn tự nhiên.

Thực trạng động lực phát triển kinh tế biển cho thấy nuôi trồng và khai thác hải sản là động lực quan trọng. Việt Nam có bờ biển dài3.260 km, diện tích mặt biển1 triệu km2 và hơn4.000 đảo, quần đảo với hơn12.000 loài sinh vật biển. Thủy sản biển cùng với lợ và ngọt, năm2024 đạt sản lượng trên9,6 triệu tấn; trong đó, nuôi trồng5,8 triệu tấn (hơn60%) thuộc TOP4 quốc gia trên thế giới; xuất khẩu10,07 tỷ USD đến hơn170 quốc gia và vùng lãnh thổ, thuộc TOP3 thế giới.

Tuy nhiên, nguồn lợi hải sản đang suy giảm, đặc biệt vùng biển ven bờ. Từ năm2027 đến nay, EU đã cảnh báo ‘thẻ vàng’ IUU về khai thác vi phạm biển nước ngoài; quản lý, giám sát đội tàu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Chiến lược phát triển thủy sản trên biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu chung đến năm2030: Phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia, sản xuất hàng hóa lớn gắn với công nghiệp hóa – hiện đại hóa; có thương hiệu uy tín, khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế; góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Tầm nhìn đến năm2045: Thủy sản là ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, có trình độ quản lý, khoa học công nghệ tiên tiến; là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới; giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển.

Định hướng và giải pháp thời gian tới bao gồm nuôi trồng thủy sản biển, phát triển nuôi các đối tượng chủ lực và các loài có giá trị kinh tế gắn bảo vệ môi trường sinh thái. Sản xuất giống chất lượng cao, ưu tiên phát triển giống các đối tượng chủ lực, các loài mới có tiềm năng. Phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển phục vụ nhu cầu thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác.

Về khai thác, tập trung phát triển khai thác hải sản vùng khơi, giảm dần cường lực khai thác đảm bảo phù hợp với trữ lượng nguồn lợi. Tổ chức lại hoạt động khai thác hải sản vùng lộng, ven bờ, phát triển nuôi trồng gắn với du lịch sinh thái, nghề cá giải trí.

Tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm, chống khai thác IUU. Giảm thiểu, tiến tới chấm dứt các nghề khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, cơ giới hoá, hiện đại hoá tàu cá; giảm tổn thất sau thu hoạch đến năm2030 dưới10%.

Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) mới đây đã đưa ra đề xuất về việc dỡ bỏ các quy định về khí thải nhà kính đối với ô tô mới. Động thái này được cho là sẽ mang lại cho người mua nhiều lựa chọn xe giá rẻ hơn và giúp các công ty bớt bị ràng buộc bởi các quy định nghiêm ngặt.

Một báo cáo dự thảo của EPA đã mô phỏng nhiều kịch bản khác nhau và đưa ra những ước tính đáng kể về tác động kinh tế của việc bãi bỏ tiêu chuẩn khí thải. Trong một kịch bản, việc dỡ bỏ tiêu chuẩn khí thải được cho là sẽ khiến Mỹ thiệt hại lên tới 350 tỷ USD mỗi năm. Mặt khác, một kịch bản khác với giả định điều kiện kinh tế lý tưởng dự báo có thể tiết kiệm được tới 490 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, đáng chú ý là cả hai ước tính này đều chưa tính đến chi phí y tế công cộng do ô nhiễm không khí gây ra.

Việc dỡ bỏ các tiêu chuẩn khí thải đối với xe mới là một phần của kế hoạch lớn hơn, nhằm hủy bỏ quyết định ‘xác định mối nguy hại’ – vốn là căn cứ pháp lý để chính phủ liên bang kiểm soát khí thải nhà kính gây ra biến đổi khí hậu. Điều này diễn ra sau khi chính quyền Tổng thống Joe Biden ban hành quy định nhằm giảm phát thải khí nhà kính giữ nhiệt và các chất ô nhiễm không khí khác vào năm ngoái.

Theo quy định mới được ban hành, Mỹ dự kiến thu được lợi ích kinh tế gần 100 tỷ USD mỗi năm nhờ giảm chi phí y tế cộng đồng do không khí sạch hơn, cùng với tiết kiệm nhiên liệu và chi phí bảo dưỡng. Đây là một minh chứng cho việc các chính sách bảo vệ môi trường không chỉ giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu mà còn mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho cộng đồng.

Các chuyên gia và tổ chức môi trường đang theo dõi chặt chẽ tình hình này, vì việc dỡ bỏ tiêu chuẩn khí thải có thể có tác động lớn đến môi trường và sức khỏe con người. Một số bang và thành phố đã cam kết thực hiện các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn, bất chấp việc EPA đưa ra đề xuất dỡ bỏ quy định.

Người dân và các tổ chức có thể tham gia vào quá trình bình luận công khai về đề xuất của EPA thông qua trang web https://www.epa.gov/. Cơ quan này sẽ xem xét các ý kiến và phản hồi trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Meanwhile, một liên minh gồm các nhà sản xuất ô tô và các tổ chức môi trường đã kêu gọi EPA xem xét lại đề xuất của mình và tìm ra giải pháp cân bằng giữa việc giảm khí thải và giữ chi phí thấp cho người tiêu dùng. Về vấn đề này, nhiều chuyên gia đánh giá cao nỗ lực tìm ra giải pháp toàn diện của liên minh này.

Trong hơn một thập kỷ qua, Dexter Barsigan, một người đàn ông 47 tuổi sống tại Manila, Philippines, đã duy trì cuộc sống của gia đình mình thông qua việc tái chế rác thải điện tử. Công việc này không chỉ giúp anh nuôi sống gia đình mà còn góp phần vào việc giảm thiểu tác động môi trường của rác thải điện tử. Tuy nhiên, nghề nghiệp này cũng đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của anh và hàng trăm người khác trong cộng đồng.

Anh Barsigan bắt đầu cảm nhận được những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của mình từ khoảng ba năm trước. Đôi tay của anh bắt đầu đau nhức và thị lực của anh cũng dần mờ đi. Tình trạng này ngày càng trở nên nặng nề hơn, đến mức có những ngày anh chỉ có thể ngồi và nhìn vợ con mình làm việc thay vì trực tiếp tham gia vào quá trình tái chế.

Anh Barsigan là một phần của nhóm người được gọi là ‘mambabaklas’, những người chuyên rã phế liệu điện tử để lấy các kim loại có giá trị như niken, nhôm và đồng. Công việc này đòi hỏi sự tháo gỡ thủ công các thiết bị điện tử cũ để thu hồi các bộ phận có thể tái sử dụng. Mặc dù công việc này mang lại thu nhập cho gia đình anh, nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.

“Việc này giúp chúng tôi có cơm ăn, cho con đi học”, anh Barsigan nói trong khi đang làm việc trên con phố Onyx, một địa điểm tập trung hàng trăm người cùng nghề. Con phố này trở thành một khu vực tái chế rác thải điện tử tự phát, nơi những người như anh Barsigan làm việc chăm chỉ để thu thập và xử lý rác thải điện tử.

Không chỉ anh Barsigan mà còn hàng trăm người khác trong cộng đồng đang phải đối mặt với những rủi ro về sức khỏe do công việc này gây ra. Việc tiếp xúc liên tục với các chất độc hại từ rác thải điện tử mà không có bảo vệ thích đáng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm các bệnh về thần kinh, hô hấp và da.

Mặc dù công việc tái chế rác thải điện tử có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và quản lý rác thải, nhưng nó cũng đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn cho những người làm trong ngành này. Các biện pháp an toàn và bảo hộ lao động cần được áp dụng để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe của những người như anh Barsigan.

Trong bối cảnh hiện nay, nhiều tổ chức và chính phủ đang nỗ lực tìm ra giải pháp để cải thiện điều kiện làm việc và bảo vệ sức khỏe cho những người tái chế rác thải điện tử. Việc đầu tư vào công nghệ tái chế an toàn hơn và cung cấp hỗ trợ cho các cộng đồng tái chế tự phát là rất cần thiết để giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng cuộc sống cho những người như Dexter Barsigan.

Trên sông Yamuna, một dòng sông linh thiêng ở Ấn Độ, hàng trăm thợ lặn đang tìm kiếm các vật phẩm có giá trị để bán trên thị trường phế liệu đang bùng nổ. Những thợ lặn này, được biết đến với tên gọi ‘gotakhor’, đang mạo hiểm sức khỏe của mình để kiếm sống bằng cách lặn xuống dòng sông ô nhiễm.

Sông Yamuna, một trong những dòng sông quan trọng nhất ở Ấn Độ, không chỉ cung cấp nước cho sinh hoạt mà còn là nguồn sinh kế cho những thợ lặn này. Họ tin rằng dòng sông là nơi duy trì sự sống và cũng là nơi họ tìm thấy các vật phẩm có giá trị để bán.

Ramu Gupta, một thợ lặn 67 tuổi, đã chuyển đổi từ công việc dọn dẹp nhà vệ sinh sang công việc này để kiếm khoảng 5.000 rupee (tương đương 1.516.407,26 đồng) mỗi tháng. Số tiền này sẽ giúp ông tiết kiệm thêm cho hai đứa cháu của mình. Gupta và những thợ lặn khác như ông, đã mạo hiểm sức khỏe của mình để làm việc trong làn nước ô nhiễm vào buổi sáng và buổi tối, 7 ngày một tuần.

Những người theo đạo Hindu tin rằng sông Yamuna là một dòng sông thiêng liêng, nơi họ thả lễ vật xuống nước để hiến tế cho nữ thần sông Yami. Đây cũng là nơi hỏa táng người đã khuất, và những người thân thường mang tro cốt và đồ tùy táng thả xuống dòng nước. Đây chính là cơ hội cho những thợ lặn tìm thấy các vật phẩm có giá trị.

Arvind Kumar, một đồng nghiệp trẻ của Gupta, đã làm việc trên sông Yamuna trong gần 12 năm. Anh kiếm được trung bình 600 rupee (hơn 180.000 đồng) mỗi ngày, thấp hơn mức lương tối thiểu của Chính phủ. Công việc này không đảm bảo thu nhập cố định và yêu cầu họ phải mạo hiểm sức khỏe.

Mặc dù vất vả, nhưng những thợ lặn này vẫn tiếp tục công việc của mình vì cần tiền để mưu sinh. Họ cũng tin rằng được nữ thần Durga bảo vệ, vị nữ thần Hindu có sức mạnh và quyền lực tối cao.

Các thợ lặn trên sông Yamuna đang kiếm sống bằng cách tìm kiếm các vật phẩm như tiền xu, đồ trang sức, chai lọ, mảnh kim loại và mẩu gỗ. Những vật phẩm này sau đó được bán trên thị trường phế liệu đang bùng nổ. Mặc dù công việc này có rủi ro về sức khỏe, nhưng những thợ lặn này vẫn tiếp tục làm việc để kiếm sống.

Trong khi đó, chính quyền địa phương cần có biện pháp để bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của những thợ lặn này. Đồng thời, cần có giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ dòng sông Yamuna, một dòng sông linh thiêng và quan trọng của Ấn Độ.

Getty Images đã có một số hình ảnh về các thợ lặn trên sông Yamuna, cho thấy cuộc sống và công việc của họ.

Cuộc sống của những thợ lặn trên sông Yamuna là một ví dụ về việc người dân Ấn Độ đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc kiếm sống và bảo vệ môi trường. Hy vọng rằng, với sự quan tâm và hỗ trợ, cuộc sống của họ sẽ được cải thiện trong tương lai.

Con rạch Ông Đề, một biểu tượng của sự sôi động và vẻ đẹp thơ mộng tại thành phố Cần Thơ, hiện nay đã trở thành một dòng nước đen, bốc mùi và ô nhiễm nghiêm trọng. Tình trạng ô nhiễm này đã gây ra những hậu quả tiêu cực đáng kể cho ngành du lịch và nông nghiệp địa phương.

Con rạch Ông Đề, nằm tại phường An Bình, từng là điểm đến yêu thích của du khách nước ngoài sau khi tham quan chợ nổi Cái Răng. Du khách thường thuê ghe để len lỏi vào con rạch và khám phá vẻ đẹp của nó. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm hiện nay đã khiến cho những chuyến ghe chở khách không còn vào được con rạch này.

Chị Huỳnh Thị Bích Tuyền, Giám đốc Khu nghỉ dưỡng Mekong Silt Ecolodge, cho biết nước trong con rạch đã chuyển sang màu đen và bốc mùi nồng nặc từ nhiều ngày qua. Nguyên nhân chính được xác định là do công trình đập chắn mới được xây dựng ở đầu nguồn từ đầu tháng 7 năm 2025, khiến dòng chảy bị ứ đọng. Từ đó, lục bình phát triển mạnh và rác thải chất đống mà không có ai thu gom.

Tình trạng ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng đến ngành du lịch mà còn gây ra những thiệt hại cho nông nghiệp địa phương. Ông Kiều Văn Hẵng, một người dân sống cạnh con rạch, cho biết nước ứ đọng đã bốc mùi nồng nặc và gây khó chịu. Ông cũng lo lắng cho 3.400 m2 sầu riêng xen dâu và các loại cây ăn trái khác của mình.

Sau khi người dân phản ánh, lãnh đạo phường An Bình đã chỉ đạo Phòng Kinh tế hạ tầng tìm hiểu và làm việc với đơn vị xây đập tràn. Bên cạnh đó, tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu đối với đập tràn tại ngã 3 cầu sắt rạch Ông Đề vừa được xây dựng từ đầu tháng 7 năm 2025. Khu du lịch Mỹ Khánh cũng đã xác nhận sẽ tiến hành tháo dỡ đập tràn do người dân không đồng thuận và phản ứng.

Trước tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng của con rạch Ông Đề, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần có những biện pháp kịp thời và hiệu quả để giải quyết vấn đề này. Việc tháo dỡ đập tràn và khôi phục dòng chảy tự nhiên của con rạch là một bước quan trọng để cải thiện tình trạng ô nhiễm. Đồng thời, cần có những giải pháp dài hạn để ngăn chặn tình trạng ô nhiễm tái diễn và bảo vệ môi trường sống của cộng đồng địa phương.

Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo vệ và gìn giữ vẻ đẹp tự nhiên của con rạch Ông Đề không chỉ là trách nhiệm của chính quyền địa phương mà còn là của cả cộng đồng. Chúng ta cần chung tay hành động để bảo vệ môi trường sống và khôi phục vẻ đẹp thơ mộng của con rạch Ông Đề.