Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2023 đã khám phá thế giới phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ. Giáo sư Tim Clutton-Brock, Đại học Cambridge, đã thực hiện nghiên cứu này với sự tham gia của gần 600 người từ 25 đến 45 tuổi, đã kết hôn và có con. Họ được yêu cầu đánh giá phản ứng của những người đồng giới khác trong hơn 20 tình huống khác nhau liên quan đến các nguồn lực có lợi cho phụ nữ như thực phẩm, sự an toàn, địa vị, sức mạnh…

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ thiếu một nguồn lực nào đó sẽ có cảm xúc rất tiêu cực với những người phụ nữ có thứ đó, cao hơn đáng kể so với nam giới trong tình huống tương tự. Ví dụ, một phụ nữ có ngoại hình kém hấp dẫn rất dễ nảy sinh cảm giác khó chịu, thậm chí thù ghét người có nhan sắc. Đặc biệt, nếu nguồn lực đó có ở nam giới, phụ nữ thường không có tâm lý ganh đua, hoặc có nhưng không đáng kể.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy phụ nữ tỏ thái độ tiêu cực mạnh mẽ với những người cùng giới tính, liên quan đến các nguồn lực như vị trí quyền lực tại nơi làm việc, ngoại hình hấp dẫn, có cha mẹ tốt, là thành viên có ảnh hưởng trong cộng đồng, năng động, sức khỏe tuyệt vời, sống trong một ngôi nhà đẹp, có người bạn đời tốt. Điều này có nghĩa là phụ nữ có xu hướng phản ứng tiêu cực hơn nam giới trước sự bất cân xứng về nguồn lực giữa những người cùng giới, nhưng không phải giữa những người khác giới.

Theo lý giải của tâm lý học tiến hóa, thực tế này bắt nguồn từ việc phụ nữ trong lịch sử phải đối mặt với nguy cơ cao hơn từ hành vi xâm phạm thể chất và do đó phát triển các hình thức xung đột xã hội ngầm hơn. Họ thường nảy sinh cạnh tranh dựa trên ngoại hình, địa vị, bạn đời. Trong khi đó, đàn ông thường có xu hướng cạnh tranh trực tiếp hơn như thi đấu thể chất, ganh đua công khai, thử thách hoặc thể hiện sự thống trị.

Mặc dù đều có tính cạnh tranh, phụ nữ có thể tránh cạnh tranh công khai do áp lực và kỳ vọng xã hội là phái nữ phải dễ chịu, hòa đồng và không thống trị. Do đó, họ có thể cạnh tranh nhiều hơn về ngoại hình, xã hội hoặc cảm xúc, những nơi địa vị của họ được xác định một cách tinh tế.

Tóm lại, nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự cạnh tranh giữa phụ nữ có thể diễn ra gay gắt hơn so với nam giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ngoại hình, địa vị và bạn đời. Điều này có thể được giải thích bằng lịch sử và áp lực xã hội mà phụ nữ phải đối mặt. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, có thể tham khảo thêm các nghiên cứu trên Nature và các nguồn thông tin khác về tâm lý học tiến hóa.

Hiện nay, nhiều người thành đạt hoặc đang trên đà ổn định tài chính đã chọn rời bỏ đô thị để về quê xây nhà. Họ mong muốn sống chậm, tiết kiệm chi phí và gần gũi thiên nhiên. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít người gặp phải khó khăn khi phải di chuyển xa xôi để đi làm.

Câu chuyện của một người lãnh đạo doanh nghiệp là một ví dụ điển hình. Anh đã từ bỏ căn hộ trung tâm thành phố vì giá quá cao và quyết định về quê xây biệt thự. Ban đầu, anh nghĩ rằng với ôtô và cao tốc, khoảng cách địa lý không còn là rào cản. Tuy nhiên, anh sớm nhận ra rằng mỗi ngày tiêu tốn hơn hai tiếng lái xe, cộng với chi phí xăng dầu, bảo trì xe, hao mòn sức khỏe và thời gian là cái giá phải trả không hề nhỏ.

Thực tế, một chặng đường 50-60 km hoàn toàn có thể được rút ngắn chỉ còn 40-45 phút lái xe, nếu hạ tầng tốt và không kẹt xe. Trong điều kiện đó, lựa chọn sống ở quê hoặc vùng ven, nơi môi trường trong lành, chi phí sinh hoạt thấp hơn và chất lượng sống nhiều khi lại cao hơn, trở thành phương án đáng cân nhắc.

Tuy nhiên, vấn đề không phải chỉ là chuyện cá nhân mua nhà ở đâu, mà còn liên quan đến bài toán phát triển đô thị, hạ tầng giao thông, và thị trường bất động sản thiếu cân bằng. Khi càng nhiều người rời thành phố để ‘về quê làm văn phòng trên phố’, thị trường bất động sản ở đô thị cũng không thể giữ mãi mức giá phi lý.

Nhu cầu giảm, tất yếu giá sẽ chững lại, thậm chí điều chỉnh. Vấn đề là bao giờ hạ tầng đủ tốt, và nhà đầu tư bất động sản buông tay khỏi giấc mơ tích trữ đất mới là chuyện khác.

Tẩy chay tại nơi làm việc là một vấn đề nghiêm trọng đang ảnh hưởng đến nhiều tổ chức hiện nay. Tình trạng này diễn ra khi nhân viên cảm thấy bị đồng nghiệp hoặc cấp trên phớt lờ, cô lập hoặc từ chối tham gia vào các tương tác xã hội tại nơi làm việc. Điều này không chỉ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm lý và thể chất của nhân viên mà còn tác động đến hiệu suất công việc và môi trường làm việc chung.

Để hiểu rõ hơn về tẩy chay tại nơi làm việc, cần nhìn nhận nó dưới nhiều góc độ. Tình trạng này có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, từ việc tránh giao tiếp bằng mắt hoặc trò chuyện, im lặng, lạnh nhạt đến che giấu thông tin quan trọng. Không giống như các hình thức xung đột công khai như quấy rối hay bắt nạt, tẩy chay thường diễn ra một cách âm thầm, khó nhận diện nhưng lại để lại hậu quả nghiêm trọng.

Hậu quả của tẩy chay tại nơi làm việc là rất nghiêm trọng. Đối với cá nhân, nó có thể gây ra căng thẳng tâm lý, trầm cảm, lo âu, kiệt sức và giảm mức độ hài lòng trong đời sống gia đình. Về phía tổ chức, tẩy chay làm giảm hiệu suất công việc, chất lượng dịch vụ, sự gắn kết với tổ chức và tăng ý định nghỉ việc. Do đó, việc tìm hiểu nguyên nhân và hậu quả của tẩy chay là cơ sở để xây dựng các chiến lược ứng phó hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết giải thích cơ chế liên quan đến tẩy chay tại nơi làm việc bao gồm lý thuyết Bảo tồn nguồn lực của Hobfoll (1989) và lý thuyết Trao đổi xã hội của Blau (1964). Lý thuyết bảo tồn nguồn lực giải thích tình trạng bị cô lập làm cạn kiệt tài nguyên tâm lý của cá nhân, dẫn đến mệt mỏi cảm xúc và giảm sự gắn kết công việc. Lý thuyết trao đổi xã hội giải thích các mối quan hệ xã hội tích cực mang lại lợi ích cảm xúc và hỗ trợ xã hội.

Các chiến lược ứng phó với tẩy chay tại nơi làm việc có thể được phân loại thành cấp độ cá nhân và cấp độ tổ chức. Ở cấp độ cá nhân, nhân viên có thể sử dụng chiến lược đối phó chủ động và xây dựng, như tìm kiếm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp hoặc cấp trên, cải thiện kỹ năng giao tiếp để hòa nhập hơn. Ở cấp độ tổ chức, các chiến lược bao gồm xây dựng văn hóa hòa nhập, ngăn chặn sự lan rộng của hành vi cô lập, thiết lập chính sách chống cô lập và triển khai các chương trình đào tạo về văn minh, tôn trọng, kỹ năng hòa nhập và cảm xúc.

Để đối phó với tẩy chay tại nơi làm việc, nhà quản trị cần chủ động nhận diện và chống lại sự tẩy chay, xây dựng môi trường làm việc toàn diện và tích cực, hỗ trợ và phát triển nhân viên để tăng khả năng đối phó, và quản lý các yếu tố bối cảnh và văn hóa. Việc nhận diện đúng và can thiệp kịp thời sẽ giúp giảm thiểu hậu quả và bảo vệ môi trường làm việc tích cực.

Kết luận, tẩy chay tại nơi làm việc là một vấn đề nghiêm trọng cần được quan tâm và giải quyết. Thông qua việc tổng hợp các nghiên cứu và phân tích các chiến lược ứng phó, hy vọng rằng các tổ chức sẽ có những hàm ý quản trị thiết thực để nhận diện, phòng ngừa và xử lý hiệu quả tình trạng tẩy chay, góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực, công bằng và hỗ trợ nhân viên phát triển.