Nhóm 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) đang đối mặt với những thách thức lớn trong việc duy trì và gia tăng vai trò cũng như ảnh hưởng của mình. Mới đây, cuộc gặp gỡ giữa các bộ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung ương của các nước thành viên G20 tại Nam Phi đã kết thúc với một tuyên bố chung, đánh dấu một thành tựu quan trọng trong bối cảnh nhóm này đang phải đối mặt với nhiều thách thức.

Các thách thức lớn nhất hiện tại đối với triển vọng tăng trưởng của kinh tế thế giới, theo G20, bao gồm các cuộc xung đột bạo lực, căng thẳng về địa chính trị và thương mại, gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, mức độ vay nợ cao và thời tiết khắc nghiệt. Trước những thách thức này, các bên tham dự đã nhất trí tăng cường điều tiết vĩ mô thích hợp để thúc đẩy tăng trưởng bền vững lâu dài, mở rộng hành lang tài chính để thúc đẩy đầu tư công và đầu tư của tư nhân, tiến hành cải cách nhằm gia tăng năng suất và bảo vệ tính độc lập về chức năng của các ngân hàng trung ương.

Các thành viên G20 cũng đạt được sự nhất trí về việc thúc đẩy cải tổ hệ thống tài chính quốc tế để giảm rủi ro cho các hoạt động tài chính và hậu thuẫn hiệu quả hơn cho các quốc gia gặp khó khăn, vay nợ nhiều. Đồng thời, họ cũng thảo luận về việc áp dụng các loại thuế quốc tế sao cho thật sự công bằng. Tại cuộc gặp này, các bên tham gia cũng khẳng định cam kết theo đuổi chủ nghĩa đa phương và tăng cường vai trò của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Đáng chú ý, việc G20 nhấn mạnh cần bảo vệ tính độc lập trong hoạt động của các ngân hàng trung ương được xem là phản ánh sự bất bình trước việc Tổng thống Mỹ Donald Trump gây áp lực buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) phải hạ lãi suất và công khai yêu cầu chủ tịch FED từ chức. Tuy nhiên, nhóm này cũng tránh đối đầu ông chủ Nhà Trắng khi không sử dụng cụm từ thuế quan bảo hộ thương mại mà dùng căng thẳng thương mại.

G20 buộc phải nỗ lực đạt được nhiều kết quả ở cuộc gặp này để tạo sự đã rồi trong định hướng và chuẩn bị dư luận cho chương trình nghị sự của cuộc gặp cấp cao sắp tới. Sau Nam Phi sẽ đến lượt Mỹ đảm trách cương vị chủ tịch luân phiên G20. Khi ấy, Mỹ sẽ theo đuổi chương trình nghị sự riêng chứ không tiếp nối chương trình nghị sự của Nam Phi. Do đó, G20 phải nỗ lực để củng cố và đạt được nhiều tiến triển, khiến Mỹ rất khó hoặc không thể đảo ngược những thành quả ấy khi làm chủ tịch luân phiên nhóm.

Xu hướng mua vàng của các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đang ngày càng tăng mạnh, phần lớn do rủi ro địa chính trị và bất ổn kinh tế gia tăng, cùng với sự biến động của chính sách thương mại Mỹ. Điều này không chỉ thể hiện sự chuyển dịch dần dần khỏi đồng bạc xanh mà còn cho phép các ngân hàng đa dạng hóa danh mục dự trữ của mình.

Các chuyên gia tại Malaysia cho rằng, tình hình địa chính trị toàn cầu ngày càng bất ổn là một trong những nguyên nhân chính thúc đẩy nhu cầu mua vàng. Căng thẳng giữa các cường quốc, đặc biệt là giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như giữa phương Tây và Nga, đã khiến nhiều quốc gia tìm kiếm sự tự chủ tài chính lớn hơn. Vàng, với tư cách là tài sản trung lập, không chịu sự kiểm soát về mặt chính trị hoặc pháp lý của bất kỳ quốc gia nào, đã trở thành kho lưu trữ giá trị đặc biệt hấp dẫn đối với các ngân hàng trung ương. Điều này giúp họ bảo vệ khỏi hậu quả tiềm tàng của các lệnh trừng phạt, tranh chấp thương mại hoặc chiến tranh tiền tệ.

Nhiều quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và các thành viên của Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS, đang giảm dần sự phụ thuộc vào đồng USD một cách có hệ thống và tăng cường nắm giữ các tài sản như vàng. Bên cạnh vai trò là tài sản phòng ngừa rủi ro địa chính trị, vàng cũng tiếp tục đóng vai trò là công cụ phòng ngừa lạm phát. Mặc dù lạm phát toàn cầu đã giảm bớt kể từ đỉnh điểm đại dịch COVID-19, nhưng ở nhiều nền kinh tế, lạm phát lõi vẫn ở mức cao.

Các ngân hàng trung ương toàn cầu đã và đang trong giai đoạn mua ròng mạnh mẽ kéo dài nhiều năm, với hơn 1.000 tấn vàng được mua mỗi năm kể từ năm 2022. Riêng trong tháng 5/2025, các ngân hàng trung ương đã mua thêm 20 tấn vàng. Các chuyên gia dự báo giá vàng sẽ tiếp tục tăng, với dự báo dao động từ 3.300 – 4.000 USD/ounce vào cuối năm. Vì vậy, các ngân hàng trung ương gần như chắc chắn sẽ tiếp tục mua vàng để phòng ngừa lạm phát, rủi ro địa chính trị và tài chính, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.