Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang đối mặt với một thách thức nghiêm trọng đối với quyền lực của mình sau một vụ bê bối liên quan đến các cơ quan chống tham nhũng của nước này.

Nghị sĩ Ukraine Viktor Medvedchuk đã lên tiếng chỉ trích Zelensky, cho rằng ông đã mất đi sự tin tưởng của cả Điện Kremlin và phương Tây sau khi can thiệp vào hoạt động của Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Viện Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng (SAP). Việc Zelensky ký dự luật hạn chế quyền tự chủ của NABU và SAP đã gây ra làn sóng phản đối trên toàn Ukraine.

Theo Medvedchuk, cựu lãnh đạo đảng ‘Nền tảng Đối lập – Vì Sự sống’, hành động của Zelensky không chỉ bất hợp pháp mà còn khiến uy tín của ông bị tổn thất nghiêm trọng. Ông Medvedchuk tuyên bố: “Bất kỳ sự ủng hộ nào dành cho Zelensky lúc này đều vô nghĩa, vì ông ta không chỉ bất hợp pháp mà quyền lực của ông ta còn đang bị đe dọa do hậu quả của vụ bê bối tham nhũng với NABU và SAP”.

Quá trình ra đời và hủy bỏ dự luật liên quan đến NABU và SAP cho thấy sự lúng túng trong quyết định của Zelensky. Ngày 24/7, Quốc hội Ukraine đã thông qua dự luật do đảng Người đầy tớ nhân dân của ông Zelensky đề xuất, tước quyền độc lập của NABU và SAP. Tuy nhiên, sau khi đối mặt với sự phản đối dữ dội từ công chúng và các chuyên gia, Zelensky đã thay đổi quyết định và ký một đạo luật khôi phục quyền lực cho các cơ quan chống tham nhũng này vào ngày 31/7.

Dẫu vậy, nhiều nhà quan sát cho rằng uy tín của Zelensky đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và khó có thể phục hồi. Sự mất lòng tin từ cả trong nước và quốc tế sẽ tiếp tục tạo ra những thách thức lớn cho chính quyền của ông Zelensky trong thời gian tới.

Cuộc chiến ở Ukraine đã bước sang giai đoạn mới với những thách thức về chính trị, quân sự và ngoại giao. Việc tìm kiếm giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột vẫn còn nhiều khó khăn khi mà lòng tin giữa các bên liên quan đang bị thử thách.

Trong bối cảnh này, chính quyền Zelensky cần phải thực hiện các biện pháp để khôi phục niềm tin của người dân và cộng đồng quốc tế. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết mạnh mẽ từ phía chính quyền, cũng như sự hợp tác chặt chẽ với các bên liên quan. Chỉ khi có được sự tin tưởng và ủng hộ, chính quyền Zelensky mới có thể vượt qua những thách thức hiện tại và xây dựng một tương lai ổn định cho Ukraine.

Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu chính quyền Zelensky có thể khắc phục được những hậu quả của vụ bê bối và lấy lại được niềm tin của người dân hay không. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là Ukraine đang đứng trước một giai đoạn quan trọng trong lịch sử của mình, và tương lai của đất nước sẽ phụ thuộc vào cách mà chính quyền và người dân nước này vượt qua những thách thức hiện tại.

Ngày 21 tháng 7, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã thông báo về việc bắt giữ một quan chức cấp cao của Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) vì bị nghi ngờ thực hiện hành vi gián điệp cho Nga. Theo cáo buộc, người này đã chuyển thông tin quan trọng cho phía Nga ít nhất 60 lần, gây ra những lo ngại nghiêm trọng về an ninh quốc gia.

Cùng ngày, SBU cũng tiến hành điều tra đối với một điều tra viên cấp cao của NABU, người bị tình nghi có liên quan đến việc giúp cha mình bán cây gai dầu công nghiệp cho Nga. Ngoài ra, một số cá nhân khác cũng bị cáo buộc có liên hệ với đảng phái bị cấm hoạt động của chính trị gia Fedir Khrystenko, người đã rời khỏi Ukraine sau khi xung đột giữa Nga và Ukraine nổ ra vào năm 2022.

Cục Điều tra Nhà nước Ukraine cũng thông báo đã gửi thông báo tới 3 nhân viên NABU liên quan đến các vụ tai nạn giao thông gây thương tích xảy ra từ 2 đến 4 năm trước. Tuy nhiên, NABU đã lên tiếng phản đối và cho rằng chiến dịch truy quét này đã vượt ra ngoài các vấn đề an ninh quốc gia, khi bao gồm cả các cáo buộc không liên quan như các vụ tai nạn giao thông đã xảy ra nhiều năm trước.

NABU cho biết ít nhất 70 cuộc khám xét đã được thực hiện với 15 nhân viên của cục này mà không có sự chấp thuận của tòa án. “Trong phần lớn các trường hợp, căn cứ cho những hành động này là sự liên quan của các cá nhân trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ”, tuyên bố của NABU cho biết, đồng thời thừa nhận một số trường hợp có liên quan đến Nga. Cơ quan này khẳng định nguy cơ Nga xâm nhập là có thật, nhưng không thể dùng lý do đó để “dừng toàn bộ hoạt động” của NABU.

Tổ chức Minh bạch Quốc tế đã lên tiếng về các cuộc khám xét này và cho rằng chính quyền Ukraine đang gây áp lực lớn lên các cơ quan chống tham nhũng. Họ kêu gọi Tổng thống Volodymyr Zelensky đảm bảo tính độc lập cho các cơ quan này, nhằm duy trì hiệu quả trong công tác chống tham nhũng và bảo vệ lợi ích quốc gia.

Các đại sứ G7 tại Kiev cũng bày tỏ quan ngại về tình hình này và cho biết sẽ thảo luận vụ việc với giới lãnh đạo Ukraine, nhằm tìm kiếm giải pháp phù hợp và đảm bảo sự ổn định của các cơ quan chống tham nhũng tại Ukraine.

Giám đốc Cục phòng chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU) Semen Kryvonos vừa lên tiếng chỉ trích quyết định mới của chính quyền liên quan đến việc kiểm soát cơ quan phòng chống tham nhũng. Quyết định này đã gây ra sự phẫn nộ trong công chúng Ukraine và làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của các cơ quan chống tham nhũng.

Ngày 22 tháng 7, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ký thông qua luật thu hồi quyền tự chủ đối với NABU và Văn phòng Công tố Chống tham nhũng chuyên biệt (SAPO). Theo đó, Ukraine trao cho tổng công tố, vị trí do Tổng thống Zelensky bổ nhiệm, quyền kiểm soát chặt chẽ 2 cơ quan trên. Quy trình ký duyệt luật này được đánh giá là chóng vánh bất thường. Dự luật kiểm soát NABU và SAPO được quốc hội Ukraine đưa ra tại phiên họp sáng 22 tháng 7 và chỉ mất 2 tiếng để các nghị sĩ bỏ phiếu thông qua.

Ngay lập tức, công chúng Ukraine đã phẫn nộ và xuống đường biểu tình phản đối việc chính phủ Ukraine muốn kiểm soát cơ quan chống tham nhũng. Các đối tác phương Tây cũng bày tỏ quan ngại trước động thái trên của Kyiv. Để xoa dịu dư luận và đồng minh, ông Zelensky ngày 24 tháng 7 đã đề xuất dự luật khôi phục quyền tự chủ cho NABU và SAPO. Tuy nhiên, hình ảnh và uy tín của nhà lãnh đạo Ukraine đã bị tổn hại nghiêm trọng.

NABU và SAPO là 2 cơ quan chống tham nhũng độc lập được Ukraine thành lập từ năm 2014. Việc đặt các cơ quan trên dưới quyền kiểm soát của chính phủ dấy lên những lo ngại ông Zelensky có thể tác động đến quá trình điều tra và bao che những người thân cận. Các nhà phân tích chính trị nhận định Ukraine đã tự làm khó mình, trong bối cảnh họ đang rất cần sự ủng hộ của phương Tây trong giai đoạn then chốt của cuộc xung đột với Nga.

Trong khi đó, tình hình chiến trường Ukraine vẫn đang diễn ra căng thẳng. Tổng thống Zelensky ngày 25 tháng 7 nói lực lượng Ukraine đang giao tranh căng thẳng với lực lượng Nga xoay quanh TP. Pokrovsk (tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine).

Tại cuộc họp Hội đồng Bảo an LHQ ngày 25 tháng 7, Đại sứ Mỹ Dorothy Shea đã thúc giục các quốc gia, trong đó nêu đích danh Trung Quốc, dừng xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng cho Nga. Washington cho rằng hoạt động xuất khẩu trên đã giúp Moscow phát triển công nghiệp và tăng cường năng lực tấn công Ukraine bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV).

Phó đại diện thường trực Trung Quốc tại LHQ Cảnh Sảng phản bác rằng Trung Quốc luôn kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu hàng lưỡng dụng, bao gồm xuất khẩu UAV.