Ở Cao Bằng, văn hóa tín ngưỡng của người Dao gắn liền với những bức tranh thờ linh thiêng, phản ánh thế giới quan và nhân sinh quan của cộng đồng dân tộc này. Cộng đồng người Dao được chia thành hai ngành chính, đó là Dao Đỏ và Dao Tiền, đều coi tranh thờ là một phần quan trọng trong đời sống tâm linh.

Tranh thờ của người Dao được phân loại thành hai dạng chính: tranh thờ cúng hằng ngày và tranh sử dụng trong nghi lễ. Tranh thờ cúng hằng ngày được gọi là Tầu Kháng, chỉ được treo trên bàn thờ tổ tiên của những gia đình có vai trò trưởng họ. Bức tranh này gồm 72 hình, mô tả các vị thần và tổ tiên, trong đó có 5 vị thần cao nhất là Nhụn Hùng (Ngọc Hoàng), Sếnh Chiu (Thánh Chủ), Duần Xỉ (Nguyên Thủy Thiên Tôn), Lềnh Pu (Linh Bảo Thiên Tôn) và Tồ Ta (Đạo Đức Thiên Tôn).

Người Dao có quy định nghiêm ngặt về thờ cúng, những gia đình không phải trưởng họ không được treo tranh thờ. Bàn thờ của họ chỉ là một tấm ván kê cao ở góc phải của gian giữa, không treo tranh. Bàn thờ trưởng họ được làm bằng gỗ, trông như một ngôi nhà nhỏ, có mái và 4 cột kéo dài đến nền nhà. Điều này cho thấy sự phân biệt rõ ràng giữa các gia đình trưởng họ và các gia đình thông thường trong cộng đồng người Dao.

Bên cạnh tranh thờ cúng hằng trong sinh hoạt hàng ngày, tranh thờ còn đóng vai trò quan trọng trong nghi lễ của người Dao. Nếu thiếu tranh thờ, nghi lễ cấp sắc, cúng giải hạn, đám tang không thể thực hiện. Trong nghi lễ cấp sắc, tranh thờ được treo để chứng tỏ sự hiện diện của các vị thần đến chứng kiến và công nhận nghi lễ.

Lễ cấp sắc của người Dao có các bậc như 3 đèn, 7 đèn, 9 đèn, 12 đèn. Bậc 3 đèn là lễ công nhận trưởng thành cho đàn ông người Dao. Từ bậc 7 đèn trở lên là lễ cấp sắc cho người thụ lễ được công nhận là thầy. Trong lễ cấp sắc, người Dao sử dụng các bộ tranh Hành Phây, Tồm Toòng, tranh Xiền nghè, Xiền tào. Các bức tranh này được treo theo thứ tự và có ý nghĩa riêng.

Tranh thờ được coi là báu vật trong mỗi gia đình người Dao, được cất giữ cẩn thận và chỉ được sử dụng trong những dịp lễ. Với người Dao, bộ tranh thờ như một ‘lá bùa hộ mệnh’ cho gia đình, dòng họ và giúp họ có thể kết nối với thế giới siêu nhiên. Ứng xử của những người thầy cúng và người sở hữu tranh thờ luôn tuân thủ các nguyên tắc phong tục; họ tỉ mỉ, cẩn trọng, thực hiện các kiêng kị theo truyền thống.

Tất cả những điều này cho thấy có sự tôn kính đặc biệt của người Dao đối với tranh thờ và điều đó cũng thể hiện tính thiêng của tranh thờ trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người Dao. Qua đó, có thể thấy được sự phong phú và đa dạng của văn hóa tín ngưỡng người Dao, một nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam.

Đền Quán Thánh, một Di tích quốc gia đặc biệt, từ lâu đã trở thành nơi gửi gắm niềm tin tâm linh của nhiều người dân Thủ đô và là điểm đến du lịch hấp dẫn khi ghé thăm Hà Nội. Với những giá trị lịch sử và văn hóa phong phú, đền Quán Thánh tiếp tục có bước chuyển mình đáng kinh ngạc khi hướng tới khai thác chương trình du lịch đêm hoàn toàn mới vào tháng 8 năm nay.

Sản phẩm du lịch đêm ‘Tiếng chuông Trấn Vũ – Chạm vào linh thiêng, Sống cùng huyền thoại’ đã nhận được sự ủng hộ tích cực từ công chúng trong 2 ngày ra mắt 28 và 29/5 vừa qua. Chương trình này là sự kết hợp giữa nghệ thuật trình diễn và tham quan trải nghiệm được thực hiện dưới đôi bàn tay của đạo diễn Ninh Quang Trường, phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Quảng bá Di sản Văn hóa phi vật thể Việt Nam.

Tiếng chuông từ ngôi đền thiêng thờ Huyền Thiên Trấn Vũ đã trở thành âm thanh gần gũi, quen thuộc với mỗi người dân sống quanh khu vực lân cận Hồ Tây. Tiếng chuông ấy không chỉ báo hiệu thời gian mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự thức tỉnh tâm linh. Chương trình đưa khán giả đi qua nhiều cung bậc cảm xúc qua 2 phần thể hiện. Phần đầu tiên là tiết mục biểu diễn thực cảnh với thời lượng 45 phút, tái hiện hình ảnh đoàn rước, nghi thức dâng chúc văn, tuồng tích ca ngợi công lao Huyền Thiên Trấn Vũ.

Tiếp đến là phần 2 với hoạt động tham quan không gian ngoài trời và trong điện thờ, du khách sẽ được khám phá, giải mã những câu chuyện lịch sử gắn với ngôi đền, cũng như khu vực Hồ Tây. Thông qua các hoạt động, mỗi người sẽ được trải nghiệm và tìm hiểu về pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ – được công nhận là Bảo vật quốc gia, đại diện cho kỹ thuật tinh xảo của làng nghề đúc đồng Ngũ Xã nói riêng và nghệ thuật đúc đồng Việt Nam thế kỷ 17 nói chung.

Công chúng Thủ đô cùng nhiều du khách trong và ngoài nước sẽ cùng tìm thấy cảm giác hòa mình vào tiếng chuông ấy trong chương trình du lịch đêm này. Chương trình không chỉ tạo ra chiều sâu văn hóa khi tổng hòa được các di sản văn hóa phi vật và vật thể xoay quanh tín ngưỡng thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, mà tạo ra chiều rộng trong sự liên kết với văn hóa của cả một vùng Hồ Tây rộng lớn.