Kon Tum – điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp của ruộng bậc thang vào cuối tháng 7. Xã Ngọc Linh, cách trung tâm Kon Tum hơn 100 km, là một điểm đến nổi tiếng với dược liệu sâm cùng tên. Tuy nhiên, ít người biết rằng nơi đây còn có những ruộng bậc thang đổi sắc vàng rực rỡ vào cuối tháng 7.

Ruộng nằm bên triền núi Ngọc Linh, khối núi cao nhất miền Trung thuộc hai tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam. Xã Ngọc Linh là nơi sinh sống chủ yếu của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng. Họ thường dựng những chòi bằng nứa lá gần ruộng để nghỉ ngơi khi canh tác lúa. Mùa lúa ở Ngọc Linh bắt đầu từ giữa tháng 3 và kéo dài đến cuối tháng 7. Do điều kiện tự nhiên đặc trưng, mỗi năm bà con chỉ gieo trồng một vụ lúa xuân hè, với thời gian canh tác khoảng 4 tháng, để đảm bảo cây lúa sinh trưởng tốt và cho năng suất cao.

Người dân xã Ngọc Linh thường gọi gia đình, họ hàng làm giúp nhau mỗi khi tới mùa gặt. Do địa hình chia cắt mạnh, diện tích mỗi ô ruộng đều rất nhỏ hẹp, người dân nơi đây không thể sử dụng máy móc hay trâu bò trong sản xuất. Từ khâu bừa đất, cấy lúa cho đến thu hoạch đều được thực hiện hoàn toàn thủ công. Người dân gặt lúa bằng liềm, gom thành lọn. Sau khi gom lúa lại một chỗ, người dân tuốt lúa bằng chiếc bồ, một công cụ truyền thống được làm bằng tre và mây.

Ông A Biên cho biết bồ được người Xơ Đăng làm bằng tre và mây, để đập lúa và tách hạt. Cấu tạo của bồ gồm ba bộ phận chính. Thân bồ là tấm phên lớn đan bằng tre có độ dẻo nhất định, dựng đứng như một vách chắn nhằm hạn chế hạt lúa văng ra ngoài trong quá trình đập. Bên trong lòng bồ là khung đập, gồm các thanh gỗ chắc chắn xếp song song theo chiều ngang, đóng vai trò như mặt sàn khi người dân vung bó lúa đập mạnh, làm hạt bung khỏi bông. Đáy bồ được thiết kế lõm xuống với độ sâu vừa phải làm khoang chứa, hạt lúa sau khi tách khỏi bông rơi xuống.

Gần đây, ruộng bậc thang ở triền núi Ngọc Linh thu hút những bạn trẻ thích đi du lịch khám phá, quay video trải nghiệm. Chị Huyền Tỷ, một TikToker, cho biết nhiều người xem bất ngờ khi ruộng bậc thang nơi đây đẹp không thua kém ruộng ở vùng Tây Bắc. Xem thêm thông tin về du lịch Kon Tum.

Theo UBND xã Ngọc Linh, xã có diện tích trồng lúa hơn 300 ha. Gắn với cây lúa, người Xơ Đăng còn gìn giữ nhiều giá trị văn hóa như Lễ hội mừng lúa mới – để cả làng sum họp, dâng lễ tạ ơn thần linh đã ban hạt gạo; lễ cúng máng nước thể hiện sự trân trọng với nguồn nước quý giá từ rừng già. Những giá trị văn hóa này đã giúp xã Ngọc Linh trở thành một điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá và tìm hiểu về văn hóa của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng.

Liên quan đến việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra lại toàn bộ quy trình.

Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum vừa có văn bản yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương kiểm tra, rà soát toàn bộ hồ sơ đề nghị cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh cho Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh. Việc kiểm tra nhằm đảm bảo đúng quy định pháp luật và thực tiễn.

Cần làm rõ cơ sở pháp lý

Trước đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có báo cáo về kết quả rà soát liên quan đến mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh. Sở khẳng định quy trình cấp mã số vùng trồng được thực hiện đúng quy định, nhưng vẫn còn những bất cập.

Chẳng hạn, Giấy xác nhận vùng trồng chưa nêu rõ sản lượng dự kiến bao gồm thân, lá, củ. Ngoài ra, Sở cũng gặp khó khăn trong việc tham mưu về phát triển cây sâm Ngọc Linh ngoài tán rừng do chưa có nghiên cứu khoa học đánh giá khả năng sinh trưởng và năng suất.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Kon Tum, ông Nguyễn Hữu Tháp, yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra lại và chú ý vấn đề tính toán năng suất, sản lượng dự kiến. Nếu phát hiện nội dung chưa đảm bảo, cần tạm dừng hiệu lực của Giấy xác nhận cấp mã số vùng trồng đã cấp.

Sở cũng được yêu cầu chấn chỉnh công tác tham mưu và thực hiện nghiêm quy định pháp luật về cấp mã số vùng trồng.

Thiếu sự phối hợp

Trước đó, báo chí đã phản ánh về việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh cho Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh. Ủy ban Nhân dân tỉnh Kon Tum đã có văn bản chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Ủy ban nhân dân huyện Tu Mơ Rông rà soát, báo cáo.

Tuy nhiên, một lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Tu Mơ Rông cho biết Sở Nông nghiệp và Môi trường vẫn chưa phối hợp với huyện trong việc rà soát.