Đứng trước yêu cầu cấp thiết của thời đại, Việt Nam đang nắm bắt cơ hội vàng để phát triển kinh tế tuần hoàn – một xu hướng thiết yếu giúp tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường và khuyến khích đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp. Kinh tế tuần hoàn nổi lên như một giải pháp quan trọng nhằm应对 khủng hoảng tài nguyên, biến đổi khí hậu và đảm bảo tăng trưởng bền vững.

Theo đánh giá của các chuyên gia, tiềm năng kinh tế tuần hoàn của Việt Nam được coi là rất lớn và đa dạng, trải rộng trên nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, năng lượng và giao thông. Đặc biệt, trong lĩnh vực quản lý rác thải và năng lượng tái tạo, nhiều doanh nghiệp đã tích cực triển khai các dự án xử lý rác thải và chuyển giao công nghệ tiên tiến.

TS. Nguyễn Đình Trọng, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ T-TECH Việt Nam, cho biết ứng dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong các nhà máy xử lý rác thải là bước quan trọng nhằm tối ưu hóa quá trình tái chế và tái sử dụng chất thải. Công ty của ông đã thực hiện thành công khoảng 200 dự án lò đốt rác tại 34 địa phương, biến rác thải thành nhiên liệu để phát điện, minh chứng cho khả năng phát triển kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực này.

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, gợi ý rằng để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, cần thiết phải có sự đồng bộ hóa dữ liệu giữa các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân. Việc xây dựng một nền tảng quốc gia để xác thực nguồn gốc sản phẩm và áp dụng công nghệ như blockchain sẽ đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc chống gian lận.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh rằng phát triển kinh tế tuần hoàn không chỉ là một lựa chọn mà còn là xu hướng tất yếu để应对 khủng hoảng tài nguyên và biến đổi khí hậu, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần gỡ bỏ nhanh chóng các điểm nghẽn hiện có, đặc biệt là về chính sách và cơ chế hỗ trợ.

Law Bảo vệ môi trường năm 2020 và các Nghị định thi hành đã tạo ra hành lang pháp lý cần thiết cho sự phát triển của mô hình kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, các chuyên gia đồng thuận rằng cần có những đổi mới đột phá trong tư duy và chính sách để hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn một cách hiệu quả. Sự hỗ trợ từ chính sách, cơ chế ưu đãi thuế và tín dụng xanh, cũng như đầu tư vào hạ tầng xử lý chất thải và chuyển giao công nghệ sẽ là chìa khóa để mở ra tương lai bền vững cho kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Một chiến lược rõ ràng và toàn diện, kết hợp với sự tham gia tích cực của các bên liên quan từ doanh nghiệp đến người dân, sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng tuần hoàn, từ đó không chỉ bảo vệ môi trường mà còn khai thác hiệu quả tài nguyên, đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững cho tương lai.

Ngày 24 tháng 7, Công ty cổ phần Nhựa tái chế Stavian, một thành viên của Tập đoàn Stavian, đã chính thức nhận được giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển cơ sở hạ tầng tái chế tại Việt Nam, hướng tới mục tiêu giảm thiểu tác động môi trường tiêu cực từ hoạt động sản xuất và tiêu dùng nhựa.

Tổ hợp tái chế nhựa Stavian được trang bị công nghệ tái chế hiện đại, thân thiện với môi trường và được thiết kế để giảm thiểu phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng và nguồn nước. Với mức độ tự động hóa cao, tổ hợp này sẽ đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thương hiệu tiêu dùng nhanh hàng đầu tại Mỹ và châu Âu. Trong giai đoạn đầu, tổ hợp sẽ có công suất dự kiến khoảng 17.000 tấn mỗi năm, tập trung vào việc tái chế chai nhựa PET sau tiêu dùng thành hạt nhựa rPET chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn sử dụng trong ngành đóng chai thực phẩm.

Sản phẩm của tổ hợp tái chế nhựa Stavian sẽ được cung cấp cho các tập đoàn đa quốc gia và thương hiệu lớn trong ngành nước giải khát, bao bì, nhằm góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. Dự kiến vận hành trong quý I năm 2027, tổ hợp sẽ tạo ra nguồn nguyên liệu ổn định, giúp thay thế nhựa nguyên sinh nhập khẩu và khuyến khích tái chế trong cộng đồng. Đồng thời, dự án cũng hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái phân loại – thu gom – xử lý rác thải nhựa, giúp giảm thiểu lượng rác thải nhựa ra môi trường.

Với việc xử lý hàng trăm triệu chai nhựa sau tiêu dùng tại Việt Nam mỗi năm, tổ hợp tái chế nhựa Stavian dự kiến sẽ góp phần giảm phát thải hơn 30.000 tấn CO₂ tương đương mỗi năm so với việc sử dụng nhựa nguyên sinh. Điều này không chỉ mang lại lợi ích về môi trường mà còn đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu về giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường của Việt Nam. Việc triển khai dự án này cũng thể hiện cam kết của Tập đoàn Stavian trong việc thúc đẩy phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Trước đó, Tập đoàn Stavian đã có nhiều hoạt động và sáng kiến trong lĩnh vực tái chế và bảo vệ môi trường. Với kinh nghiệm và chuyên môn sâu rộng, Stavian đã và đang thực hiện nhiều dự án nhằm giảm thiểu tác động môi trường tiêu cực từ hoạt động sản xuất và tiêu dùng nhựa.

Thông tin về dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian và hoạt động của Tập đoàn Stavian có thể được tìm hiểu thêm tại trang web chính thức của Stavian.

Chuyển đổi tuần hoàn chính là chìa khóa để phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và đảm bảo khả năng tồn tại, giúp các doanh nghiệp chiếm ưu thế cạnh tranh trong tương lai. Việc chuyển đổi theo mô hình kinh tế tuần hoàn không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc đối với ngành dệt may.

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế hướng tới sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, tái chế chất thải, góp phần bảo vệ môi trường và đem lại hiệu quả kinh tế. Mô hình này gồm 3 nội dung cốt lõi: Giảm thiểu tối đa phát thải ra môi trường thông qua sử dụng tối ưu nhất tài nguyên và năng lượng; tái sử dụng, sửa chữa, bảo dưỡng kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm; tái chế, tận dụng phế liệu, phế thải trở thành đầu vào sản xuất.

Ngành công nghiệp dệt may đang nỗ lực không ngừng để phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn. Trong giai đoạn 2025-2030, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu phát triển theo chiều sâu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng suất, giảm phụ thuộc lao động phổ thông.

Để chuyển sang kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp dệt may cần giảm dùng sợi nguyên sinh hóa thạch, tăng tỷ lệ polyester tái chế; phát triển sợi cellulose tái tạo thay polyester; thiết kế sản phẩm bằng sợi đơn chất (cotton 100%, polyester 100%) để tái chế dễ dàng; sử dụng nguyên liệu sinh học thay thế một phần polyester. Theo nghiên cứu, trong khi polyester thông thường phải mất đến 500-1.000 năm mới phân hủy hoàn toàn, thì nguyên liệu polyester tái chế khi được vùi trong đất có khả năng phân hủy đến 68,8% sau 180 ngày.

Đồng thời, các doanh nghiệp cần chuyển đổi sang thuốc nhuộm gốc nước, ít độc hại, dễ phân hủy. Ứng dụng công nghệ nhuộm mới như nhuộm CO₂ siêu tới hạn, nhuộm foam, nhuộm plasma. Mục tiêu tái chế hợp lý đặt ra yêu cầu điều chỉnh quy trình thiết kế và tái chế quần áo. Hiện nay, việc thiết kế và sản xuất quần áo thường không tính đến điều gì sẽ xảy ra khi quần áo không thể sử dụng được nữa.

Các chuyên gia cho rằng, việc hướng tới nhiều loại vật liệu và phát triển các quy trình tái chế hiệu quả cho những vật liệu này là một bước quan trọng trong việc mở rộng quy mô tái chế, cũng như việc phát triển các vật liệu mới. Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp như TCM – Dệt may Thành Công đã và đang đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt là những sản phẩm thân thiện với môi trường, những sản phẩm tái chế và những sản phẩm có giá trị cao, có quy trình sản xuất khép kín từ sợi – dệt – nhuộm – may, phát triển bền vững (ESG), tăng cường sử dụng 3 loại vật liệu polyester, viscose, cotton tái chế.

Tái chế hợp lý trong ngành dệt may còn gắn liền với yêu cầu đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ xanh để cải thiện tính kinh tế và chất lượng tái chế. Tiến sỹ Nguyễn Thị Thanh Phượng, Viện trưởng Viện Công nghiệp môi trường, cho rằng, cần có một chương trình đổi mới chung để tập trung nỗ lực và đầu tư vào công nghệ tái chế các vật liệu thông thường; cải tiến công nghệ phân loại cũng sẽ hỗ trợ nâng cao chất lượng tái chế bằng cách cung cấp nguyên liệu được xác định rõ ràng.

Với vai trò hạt nhân ngành dệt may, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đặt mục tiêu đến 2030 đạt mức tăng trưởng hai con số, phát triển bền vững theo kinh tế tuần hoàn, xây dựng thương hiệu xuất khẩu riêng. Hiện tỷ lệ sản phẩm xanh của Vinatex đã đạt 25%; toàn hệ thống đã đưa vào sản xuất sản phẩm sợi từ nguyên liệu tái chế tăng cao hàng năm, đến năm 2024 đạt 17.864 tấn.

Ngành dệt may Việt Nam hiện đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia; xuất khẩu dệt may trị giá 44 tỷ USD năm 2024, giữ vị trí thứ hai thế giới. Mục tiêu năm 2025 đạt 47-48 tỷ USD. Hướng đi tới kinh tế tuần hoàn của dệt may Việt Nam nhằm phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, sức khỏe con người, góp phần thực hiện mục tiêu chung của quốc gia và toàn cầu về Net Zero, đồng thời còn tận dụng cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững vị thế xuất khẩu hàng đầu thông qua việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về sản phẩm xanh của nhà nhập khẩu.