Các KOL và Influencer đang ngày càng trở nên phổ biến trên mạng xã hội, với hàng trăm nghìn người theo dõi. Tuy nhiên, gần đây, một số trong số họ đã bị phát hiện quảng cáo sai sự thật, lợi dụng lòng tin của người hâm mộ để kiếm lợi nhuận.

Mới đây nhất, L.H.T – một influencer sở hữu gần 700.000 người theo dõi – đã bị cộng đồng mạng chỉ trích vì thiếu trung thực trong hoạt động quảng cáo. T. không chỉ tham gia quảng bá mà còn đảm nhận vai trò đại sứ thương hiệu cho một số dòng mỹ phẩm phổ thông. Trên mạng xã hội, T. thường xuyên chia sẻ về hiệu quả sản phẩm này dưới dạng những ‘trải nghiệm cá nhân’, tạo cảm giác chân thật và gần gũi, khiến người theo dõi tin rằng đó là cảm nhận thực tế, không mang mục đích thương mại.

Tuy nhiên, người theo dõi tinh ý phát hiện trong các Vlog và hình ảnh đời thường do chính T. đăng tải, hầu như không thấy sự xuất hiện của những sản phẩm này. Thay vào đó là loạt mỹ phẩm cao cấp, đắt tiền đến từ các thương hiệu nổi tiếng khác. Sự mâu thuẫn giữa hình ảnh quảng bá và tiêu dùng thực tế làm dấy lên nghi ngờ đây là hình thức quảng cáo trá hình, lợi dụng cảm xúc và lòng tin của người theo dõi.

Theo anh Ngô Vũ Thế Thiên – founder một thương hiệu thời trang nội địa, việc ‘bán hình ảnh’ qua mạng xã hội đang là nguồn thu lớn với các influencer. Trên thực tế, việc dựng nên lối sống hoặc câu chuyện cá nhân để gia tăng độ tin cậy cho sản phẩm không còn xa lạ. Cũng theo anh Thiên, một influencer tầm trung ở Việt Nam có thể kiếm 30 – 100 triệu đồng/tháng nếu làm việc đều đặn, còn các gương mặt nổi bật có thể thu về 500 triệu đồng đến 1 tỉ đồng/tháng.

Nhưng thu nhập càng cao thì trách nhiệm càng lớn. Một hình ảnh cá nhân dù được xây dựng khéo đến đâu nhưng nếu dẫn dắt sai lệch hành vi tiêu dùng thì hậu quả có thể là mất lòng tin hoặc đối diện hệ quả pháp lý. Từ trải nghiệm thật đến tù tội, trường hợp kênh TikTok ‘Gia đình Hải Sen’ là ví dụ.

Từ hình ảnh gia đình khởi nghiệp thành công, Lê Văn Hải thu hút hàng triệu người theo dõi, tạo nhiều tài khoản cho con và mẹ, lồng ghép quảng cáo ‘siro ăn ngon Hải Bé’ vào các video có trẻ nhỏ để tăng độ tin cậy. Đặc biệt, con của Hải được cho là thường xuyên sử dụng sản phẩm, nhằm tạo cảm giác chân thực và an toàn.

Tuy nhiên, tháng 6 vừa qua, Công an tỉnh Ninh Bình đã khởi tố, bắt tạm giam Lê Văn Hải để điều tra về tội ‘Buôn bán hàng giả là thực phẩm’. Thông tin ban đầu cho thấy chỉ riêng sản phẩm ‘siro ăn ngon Hải Bé’ đã được bán ra hơn 100.000 hộp, mang lại doanh thu hơn 16 tỉ đồng.

Là người trong cuộc, luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, cho rằng influencer dùng hình ảnh cá nhân để quảng bá sản phẩm được xem là ‘người chuyển tải sản phẩm quảng cáo’. Việc này có vi phạm pháp luật hay không phụ thuộc vào mục đích quảng bá và tính minh bạch của nội dung, cụ thể là sản phẩm có bảo đảm chất lượng, nguồn gốc rõ ràng hay không.

Người tiêu dùng bị thiệt hại vì tin vào nội dung quảng cáo sai có quyền khởi kiện cá nhân hoặc tổ chức liên quan. Nếu có đủ chứng cứ, họ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tính mạng.

ThS Nguyễn Thị Thu Hiền, chuyên gia giáo dục, cho rằng khi người nổi tiếng chia sẻ trải nghiệm cá nhân, khán giả dễ tin vì cảm thấy gần gũi. Nhưng nếu hình ảnh đó là giả thì việc lợi dụng niềm tin không chỉ thiếu trung thực mà còn có thể gây tổn thương tâm lý, nhất là với giới trẻ.

Google đang đối mặt với một cuộc cải tổ lớn sau khi đồng ý chi 500 triệu USD để giải quyết vụ kiện chống độc quyền từ cổ đông. Thỏa thuận này không chỉ giúp Google tránh được những hậu quả pháp lý nghiêm trọng mà còn tạo ra những thay đổi quan trọng trong cách công ty hoạt động.

Sau 10 năm, Google sẽ phải hoàn thành một loạt các cải cách nhằm nâng cao hệ thống tuân thủ pháp lý của mình. Điều này bao gồm việc thành lập một ủy ban độc lập thuộc Hội đồng quản trị để giám sát rủi ro và tuân thủ. Ủy ban này sẽ thay thế cho Ủy ban kiểm toán và tuân thủ của Hội đồng Alphabet trước đây.

Ngoài ra, Alphabet cũng sẽ thành lập một ủy ban cấp Phó Chủ tịch điều hành để xử lý các vấn đề pháp lý và tuân thủ, báo cáo trực tiếp cho CEO Sundar Pichai. Một ủy ban tuân thủ riêng gồm các trưởng nhóm sản phẩm của Google và các chuyên gia tuân thủ nội bộ cũng sẽ được lập ra để đảm bảo rằng công ty tuân thủ các quy định pháp lý.

Các luật sư đại diện cổ đông cho rằng những cải cách này sẽ tạo ra một cuộc cải tổ toàn diện đối với chức năng tuân thủ của Alphabet, dẫn đến sự thay đổi văn hóa sâu rộng trong công ty. Những cải cách này sẽ phải được duy trì ít nhất 4 năm và cổ đông sẽ không nhận bất kỳ khoản tiền nào từ thỏa thuận.

Thỏa thuận này là một trong những thỏa thuận lớn nhất từ trước đến nay nhằm chi tiền cho hoạt động tuân thủ pháp lý. Trước đó, nhóm cổ đông do 2 quỹ hưu trí bang Michigan dẫn đầu đã cáo buộc ban lãnh đạo Google và Hội đồng quản trị vi phạm nghĩa vụ ủy thác khi để công ty đối mặt với trách nhiệm chống độc quyền liên quan đến các lĩnh vực tìm kiếm, công nghệ quảng cáo, hệ điều hành Android và phân phối ứng dụng.

Cùng ngày, Thẩm phán Amit Mehta tại Washington đã hoàn tất phiên điều trần để xem xét cách xử lý vi phạm của Google trong lĩnh vực tìm kiếm. Thẩm phán Mehta dự kiến ra phán quyết trước tháng 8. Bộ Tư pháp Mỹ cũng đề xuất yêu cầu Google bán trình duyệt Chrome và chia sẻ dữ liệu tìm kiếm với các đối thủ.