Trong bối cảnh căng thẳng quân sự và cạnh tranh ảnh hưởng tại Đông Nam Á, Trung Quốc đã và đang không ngừng nâng cao năng lực quân sự của mình thông qua việc phát triển và xuất khẩu các hệ thống vũ khí hiện đại. Một trong những biểu tượng nổi bật cho tham vọng quân sự của Trung Quốc trong khu vực là hệ thống phòng không tầm trung KS-1C.

KS-1C, được phát triển bởi Công ty Công nghiệp Không gian Giang Nam thuộc Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc, đại diện cho một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực phòng không của Trung Quốc. Hệ thống này là phiên bản nâng cấp xuất khẩu của HQ-12, được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa trên không hiện đại. Với radar mảng pha tiên tiến, tầm bắn lên đến 70km và khả năng tiêu diệt đa mục tiêu, KS-1C không chỉ là một vũ khí chiến lược mà còn là công cụ để Trung Quốc thể hiện sức mạnh quân sự trong khu vực.

Hệ thống KS-1C đã được nhiều quốc gia tại Đông Nam Á, bao gồm Campuchia, Thái Lan, Myanmar, Turkmenistan và Uzbekistan, đưa vào sử dụng. Sự phổ biến của hệ thống này phản ánh tính cạnh tranh và hiệu quả của nó trên thị trường quốc tế. Một trong những điểm nổi bật của KS-1C là hệ thống radar mảng pha thụ động, cho phép theo dõi đồng thời 50 mục tiêu và dẫn đường cho 8 tên lửa để tấn công 6 mục tiêu cùng lúc. Radar H-200 đa chức năng của hệ thống này có tầm phát hiện lên đến 70km, cải thiện đáng kể so với các hệ thống trước đó.

Tên lửa KS-1C có các đặc điểm kỹ thuật ấn tượng, bao gồm tầm bắn từ 5km đến 70km và độ cao từ 0,3km đến 27km. Hệ thống này cũng sử dụng ống phóng thay vì ray phóng, giúp tăng tính linh hoạt và giảm thời gian chuẩn bị phóng. KS-1C được thiết kế để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không, bao gồm máy bay chiến đấu và tên lửa hành trình. Hệ thống này cũng có khả năng hoạt động như một phần của mạng lưới phòng không tích hợp, phối hợp với các hệ thống khác để tạo ra một lưới phòng không phân tầng hiệu quả.

Việc triển khai KS-1C ở các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là Campuchia, gần biên giới Thái Lan, phản ánh xu hướng hiện đại hóa quân đội và sự phụ thuộc ngày càng tăng vào công nghệ quân sự Trung Quốc. Hệ thống này không chỉ tăng cường khả năng phòng không mà còn là biểu tượng cho mối quan hệ quân sự ngày càng sâu sắc giữa Campuchia và Trung Quốc trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gay gắt ở khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt mạng lưới radar tích hợp và khả năng không chiến hạn chế của một số quốc gia tại Đông Nam Á có thể làm giảm hiệu quả của KS-1C trong các tình huống xung đột thực tế. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một hệ thống phòng không tích hợp toàn diện. Dù vậy, KS-1C vẫn là một yếu tố quan trọng trong chiến lược quân sự của Trung Quốc tại Đông Nam Á, thể hiện không chỉ khả năng sản xuất vũ khí hiện đại mà còn ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trong khu vực.

Các quốc gia Đông Nam Á tiếp tục hiện đại hóa quân đội và tăng cường khả năng phòng thủ, trong đó có việc tìm kiếm các hệ thống vũ khí tiên tiến như KS-1C. Trong khi đó, Trung Quốc cũng duy trì mục tiêu khẳng định vị thế là một cường quốc quân sự và tiếp tục mở rộng ảnh hưởng của mình thông qua các hoạt động quân sự và kinh tế tại khu vực.

Chính phủ Mỹ đã chính thức phê duyệt việc bán hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine, với giá trị hợp đồng lên đến 172 triệu đô la. Đây là lần đầu tiên Ukraine mua trực tiếp một hệ thống tên lửa phòng không từ Mỹ, dù hệ thống này không còn mới.

Hợp đồng mua sắm bao gồm không chỉ hệ thống tên lửa mà còn các dịch vụ và công việc liên quan để đảm bảo khả năng chiến đấu của các tổ hợp đang hoạt động. Đáng chú ý, tất cả các tổ hợp MIM-23 HAWK của Mỹ đều đã ngừng hoạt động và cần được sửa chữa, phục hồi trước khi chuyển giao cho Ukraine.

Công việc sửa chữa và phục hồi hệ thống này sẽ do Tập đoàn Sielman của Hy Lạp thực hiện. Trong khi đó, RTX (Raytheon) – nhà phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không này, chỉ giữ vai trò thầu phụ. Hy Lạp cũng là đơn vị vận hành MIM-23 HAWK, do đó họ có kinh nghiệm để bảo trì hệ thống này.

Vào cuối tháng 4 năm 2024, Tập đoàn Sielman đã nhận được hợp đồng dài hạn để sửa chữa MIM-23 HAWK cho Ukraine, với chi phí là 49,9 triệu đô la và thời hạn được tính đến năm 2029. Hợp đồng này có vẻ liên quan đến việc vào đầu tháng 4 năm 2024, Mỹ đã đồng ý bán cho Ukraine gói dịch vụ và công việc đại tu, phục hồi cũng như hỗ trợ các tổ hợp MIM-23 HAWK.

Hệ thống MIM-23 HAWK Phase III có khả năng tiêu diệt các mục tiêu khí động học ở tầm bắn lên đến 45-50 km và độ cao tối đa 20 km. Tên lửa được trang bị hệ thống dẫn đường radar bán chủ động.

Ukraine đã nhận được các tổ hợp này theo dạng viện trợ từ năm 2022, ban đầu từ Tây Ban Nha, và Kyiv đang vận hành một số lượng khá lớn, mặc dù không được công bố rộng rãi. Tại Mỹ, MIM-23 HAWK đã ngừng hoạt động từ thập niên 1990, nhưng vẫn đang được sử dụng tại hơn 10 quốc gia.

Việc cung cấp hệ thống MIM-23 HAWK cho Ukraine diễn ra trong bối cảnh nước này đang tăng cường năng lực phòng không để đối phó với các mối đe dọa từ bên ngoài. Hệ thống tên lửa này sẽ giúp tăng cường khả năng bảo vệ không gian bầu trời và ngăn chặn các cuộc tấn công từ trên không.