Cơ hội việc làm rộng mở cho sinh viên tốt nghiệp trường nghề

Trong bối cảnh nhu cầu lao động đang gia tăng mạnh mẽ, nhiều ngành học tại các trường nghề đang mở ra cơ hội việc làm rộng lớn cho sinh viên tốt nghiệp. Mặc dù số lượng học viên chưa nhiều, các ngành như công nghệ kỹ thuật cơ khí, công nghệ hàn, điều khiển máy CNC, logistics, quản trị du lịch,… lại có cơ hội việc làm sau khi ra trường vô cùng triển vọng.

Theo các chuyên gia, nhiều doanh nghiệp hiện sẵn sàng chào đón sinh viên tốt nghiệp trường nghề với mức thu nhập khá. Tại Trường Cao đẳng nghề Hà Nam, sinh viên học các ngành như công nghệ kỹ thuật cơ khí, công nghệ hàn, công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật cơ khí, cơ điện tử, logistics, quản trị du lịch,… có thể tìm được việc làm với mức lương hấp dẫn. TS Vũ Hữu Ý, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Hà Nam, cho biết: ‘Chúng tôi hiện có quan hệ đối tác với hệ thống hơn 200 doanh nghiệp và đồng hành với nhà trường lo đầu ra cho sinh viên.’ Để thu hút sinh viên, trường cũng giảm 70% học phí cho sinh viên học cao đẳng các nghề hàn, cắt gọt kim loại, chế tạo thiết bị cơ khí.

Tương tự, tại Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ (Bắc Ninh), ngành Công nghệ kỹ thuật cơ khí (cơ khí chính xác) và Chế tạo khuôn mẫu luôn ‘khát’ nhân lực. Sinh viên học các ngành này có thể thiết kế cơ khí chính xác, thiết kế máy tự động hóa, lập trình CAM, vận hành – điều khiển máy CNC, quản lý chất lượng… Doanh nghiệp luôn săn đón để tuyển dụng các em có tay nghề đáp ứng yêu cầu công việc với mức lương từ 15-20 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay là khâu tuyển sinh. Dù cơ sở vật chất được Nhà nước đầu tư mạnh mẽ, đội ngũ giảng viên nhiệt tình, tâm huyết nhưng nếu không có/không đủ người vào học thì hiệu quả đào tạo không thể như mong muốn. Tư duy ‘sính đại học’ vẫn còn phổ biến, khiến nhiều phụ huynh và học sinh e ngại khi lựa chọn trường nghề.

Để giải quyết vấn đề này, các trường nghề cần đẩy mạnh công tác tuyển sinh và nâng cao chất lượng đào tạo. Nhà trường phải tổ chức đào tạo cho dù có ngành số lượng sinh viên vào học ít. Đồng thời, trường phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp để họ hỗ trợ về cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo theo chương trình đặt hàng đào tạo, sinh viên sẽ có luôn đầu ra sau khi tốt nghiệp.

Cơ hội việc làm và mức thu nhập không hề thấp khi tốt nghiệp trường nghề, nhưng cần thay đổi nhận thức của xã hội về giáo dục nghề nghiệp. ‘Phá được tảng băng vô hình trong nhận thức của người dân về tầm quan trọng của giáo dục nghề nghiệp’ là chìa khóa để phát triển giáo dục nghề nghiệp trong thời gian tới.

Công tác hướng nghiệp cho học sinh tại Ninh Bình đang có những chuyển biến tích cực trong bối cảnh chuyển dịch cơ cấu lao động và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường việc làm. Các nhà trường đã triển khai nhiều hoạt động hướng nghiệp thiết thực, phù hợp với lứa tuổi học sinh, với sự tham gia tích cực của tổ chức Đoàn, các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, doanh nghiệp…

Trường THPT A Nguyễn Huệ là một trong những đơn vị luôn quan tâm, chú trọng công tác hướng nghiệp cho học sinh. Nhà trường đã tổ chức giảng dạy nghiêm túc, chất lượng nội dung hướng nghiệp qua các giờ học hướng nghiệp, hay lồng ghép vào các môn học giúp học sinh định hình nhận thức về nghề nghiệp. Nhà trường cũng tổ chức, phối hợp tổ chức nhiều hoạt động hướng nghiệp thiết thực, phù hợp với lứa tuổi học sinh.

Tại Trường THPT chuyên Biên Hòa, nhiều năm qua các hoạt động hướng nghiệp đã được nhà trường tổ chức thường xuyên với hình thức, nội dung phong phú, đa dạng. Nhà trường còn tổ chức hoạt động hướng nghiệp phong phú khác như: Tổ chức cho học sinh thăm quan các trường đại học, phòng thí nghiệm, thử một ngày làm sinh viên, mời các cựu học sinh của trường về chia sẻ kinh nghiệm học tập, công tác.

Tổ chức Đoàn và các cấp bộ đoàn trong tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực hỗ trợ thanh niên trong việc tìm kiếm, lựa chọn và phát triển nghề nghiệp, khởi nghiệp, lập nghiệp. Các trường THPT cũng thành lập nhiều câu lạc bộ (CLB) sở thích, giúp các em có sự trải nghiệm, nhận biết khả năng, niềm yêu thích của bản thân về nghề nghiệp.

Tuy nhiên, công tác hướng nghiệp cho học sinh hiện nay còn không ít khó khăn, hạn chế. Để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp, cần nâng cao năng lực đội ngũ tư vấn hướng nghiệp, tăng cường phối hợp giữa nhà trường – gia đình – doanh nghiệp – xã hội. Tổ chức nhiều hơn các hoạt động tham quan, trải nghiệm thực tiễn cho học sinh tại các doanh nghiệp, nhà máy…

Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, thay đổi nhận thức xã hội, để phụ huynh hiểu về tầm quan trọng của giáo dục hướng nghiệp, đồng hành cùng con, tôn trọng lựa chọn cá nhân của con. Đẩy mạnh hơn nữa công tác đào tạo kỹ năng mềm, giáo dục khởi nghiệp cho học sinh, để các em không chỉ chọn đúng nghề, mà còn làm chủ được công việc của mình trong thế giới đầy biến động.

Tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp: Cần đi kèm với trách nhiệm giải trình

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố để lấy ý kiến góp ý. Một trong những điểm nổi bật của dự thảo là mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, đi cùng với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo.

Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho rằng, tự chủ sẽ giúp các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Tuy nhiên, cần có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực.

Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng) cho rằng, dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều thuận lợi. Các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề.

Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, cho rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa.

Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai) đánh giá, việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập.

Về việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng.

Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất, cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài.

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp4.0.