Đề xuất nhà nước định giá đất sơ cấp thay vì theo thị trường đang tạo ra nhiều ý kiến trái chiều. Việc này đang làm dấy lên lo ngại về nguy cơ tái diễn cơ chế ‘hai giá’, thiếu minh bạch trong định giá đất.

Trong dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 đang được lấy ý kiến, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bỏ yếu tố thị trường trong định giá đất sơ cấp. Thay vào đó, giá đất sẽ do cơ quan nhà nước ban hành, thông qua bảng giá đất 5 năm một lần hoặc được điều chỉnh hàng năm bằng hệ số K.

Giới chuyên gia bày tỏ lo ngại việc nhà nước toàn quyền định giá đất mà không có yếu tố thị trường sẽ làm gia tăng nguy cơ thiếu minh bạch, tái diễn cơ chế ‘hai giá’ từng xảy ra trước đây, thất thu ngân sách và gây bất bình đẳng trong giao dịch. Tình trạng ‘hai giá’ đất là hiện tượng cùng một thửa đất nhưng tồn tại hai mức giá khác nhau: một là giá ghi trong hợp đồng, giấy tờ để tính nghĩa vụ tài chính; hai là giá giao dịch thực tế trên thị trường.

Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan khu vực miền Nam, cho rằng việc sử dụng bảng giá đất 5 năm có thể giúp thị trường giảm áp lực tài chính, ổn định tâm lý. Tuy nhiên, nếu bảng giá đất bỏ qua yếu tố thị trường dễ dẫn đến nguy cơ làm giảm nguồn thu ngân sách, tạo ra sự bất bình đẳng trong các giao dịch và chậm thích ứng với diễn biến thị trường.

Chuyên gia Trần Khánh Quang cũng nhìn nhận việc bỏ yếu tố thị trường trong xác định giá đất là bước đi ngược với tinh thần cải cách của Luật Đất đai 2024. Ông lo ngại nếu nhà nước tự định giá đất mà không thông qua đơn vị thẩm định độc lập, lại áp dụng bảng giá đất cố định 5 năm, sẽ tái diễn các bất cập cũ như đền bù thiếu minh bạch, phát sinh hai mức giá và tình trạng lách thuế.

Để đảm bảo giá đất sơ cấp hợp lý, vẫn cần thành lập hội đồng định giá độc lập gồm đại diện chuyên gia, tổ chức tư vấn, người dân và doanh nghiệp. Hội đồng này phải dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế, công khai, được cập nhật định kỳ và có cơ chế phản biện xã hội.

Đồng thời, vẫn có những ý kiến ủng hộ đề xuất để nhà nước định giá đất sơ cấp. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP HCM, cho rằng việc này là cần thiết để kiểm soát đầu vào và tạo ổn định cho nền kinh tế. Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện kinh tế tài nguyên và môi trường TP HCM, cũng đồng tình với quan điểm để nhà nước định giá đất sơ cấp, kết hợp với hệ số điều chỉnh sẽ giúp ổn định mặt bằng, hỗ trợ mở rộng nguồn cung và tạo cơ hội sở hữu nhà cho người trẻ, người thu nhập thấp.

Thị trường bất động sản tại TP.HCM và các vùng lân cận đang dần hồi phục với nhiều dự án mới được chấp thuận chủ trương đầu tư và các dự án cũ được tái khởi động. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng vẫn còn chậm và chưa có sự đột phá đáng kể. Trong quý II/2025, TP.HCM đã chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư cho 14 dự án nhà ở, bao gồm 9 dự án nhà ở thương mại, 1 dự án nhà ở xã hội và 3 dự án đấu giá quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại.

Các dự án này có tổng diện tích lên đến 309.560 m2 và tổng mức đầu tư hơn 15.387 tỷ đồng. Ngoài ra, có 3 dự án bất động sản được cấp phép và 31 dự án đang triển khai, với quy mô 20.119 căn nhà và diện tích 2.050.267 m2 sàn xây dựng. TP.HCM cũng đang triển khai 4 dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trong quý II với quy mô 2.874 căn hộ và diện tích 259.335 m2 sàn.

TP.HCM cũng đã xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn cho sản phẩm nhà ở thương mại hình thành trong tương lai đối với 2 dự án, bao gồm 1.389 căn nhà có tổng diện tích sàn 112.367 m2 thuộc phân khúc cao cấp. Tổng giá trị vốn cần huy động là 4.881 tỷ đồng. Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM, 5 tháng đầu năm 2025, doanh thu kinh doanh bất động sản đạt khoảng 117.314 tỷ đồng, chiếm 57% doanh thu dịch vụ khác, tăng gần 12% so với cùng kỳ năm 2024.

Sở Xây dựng dự báo thị trường bất động sản TP.HCM sẽ tiếp tục đà phục hồi nhưng diễn biến chậm, chưa có đột phá. Giá cả có thể tăng nhẹ ở một số phân khúc do có sự điều tiết của bảng giá đất mới. Nguồn cung mới sẽ dần được bổ sung góp phần tăng lượng giao dịch trong năm tới. Phân khúc căn hộ chung cư vẫn được đánh giá là tiềm năng nhất do nguồn cung tăng chậm và nhu cầu cao.

Các chính sách mới về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản, tín dụng có hiệu lực từ ngày 1/8/2024 sẽ tiếp tục tác động tích cực đến thị trường trong thời gian tới. Những chính sách này được kỳ vọng sẽ giúp thị trường bất động sản phát triển ổn định và bền vững hơn. https://www.vietnamnews.vn/ cũng đưa tin về tình hình thị trường bất động sản hiện nay.

Nguồn cung bất động sản tại TP.HCM và các vùng lân cận đang tăng dần, tạo điều kiện cho người mua và nhà đầu tư có thêm nhiều lựa chọn. Các dự án bất động sản đang được triển khai và hoàn thiện sẽ giúp thị trường trở nên sôi động hơn trong thời gian tới.