Các nhà nghiên cứu đã phát hiện một phương pháp mới để tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách khiến chúng tự vỡ từ trong ra ngoài. Một hợp chất đường, được tìm thấy trong vi khuẩn ở đáy biển sâu, kích hoạt một loại chết tế bào gọi là pyroptosis. Không chỉ phá hủy tế bào ung thư, hợp chất này còn báo hiệu cho hệ miễn dịch tham gia vào cuộc chiến chống lại bệnh tật.

Trong các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm và trên chuột, hợp chất này đã thể hiện tác dụng chống khối u mạnh mẽ. Phát hiện này mở ra cánh cửa cho một phương pháp điều trị ung thư mới, sử dụng các phân tử tự nhiên để giải phóng sự phá hủy có mục tiêu.

Khai thác Pyroptosis để chống ung thư là một chiến lược điều trị hứa hẹn. Các nhà điều tra đã tinh chế một phân tử đường chuỗi dài, hoặc exopolysaccharide, từ vi khuẩn ở đáy biển sâu và chứng minh rằng nó kích hoạt pyroptosis để ức chế sự phát triển của khối u.

Hợp chất, được gọi là EPS3.9, bao gồm mannose và glucose, được sản xuất bởi chủng vi khuẩn Spongiibacter nanhainus CSC3.9 và các thành viên khác của chi Spongiibacter. Phân tích cơ chế cho thấy EPS3.9 có thể trực tiếp nhắm vào 5 phân tử phospholipid màng và gây độc cho khối u bằng cách kích thích pyroptosis trong tế bào ung thư bạch cầu ở người.

EPS3.9 cũng có tác dụng chống khối u đáng kể trên chuột mắc ung thư gan và kích hoạt phản ứng miễn dịch chống khối u. Công trình của chúng tôi không chỉ cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phát triển các loại thuốc dựa trên carbohydrate mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá tài nguyên vi mô biển, tác giả tương ứng Chaomin Sun, Tiến sĩ, của Viện Khoa học Trung Quốc cho biết.

Tài liệu tham khảo: A Novel Exopolysaccharide, Highly Prevalent in Marine Spongiibacter, Triggers Pyroptosis to Exhibit Potent Anticancer Effects, bởi Ge Liu, Yeqi Shan và Chaomin Sun, ngày 23 tháng 7 năm 2025, Tạp chí FASEB.

Một trường hợp đáng thương đang thu hút sự chú ý của cộng đồng là câu chuyện của cháu Trần Dương Bảo Ngọc, 4 tuổi, người đang phải đối mặt với bệnh ung thư mắt và nguy cơ mất ánh sáng do hoàn cảnh gia đình khó khăn. Cháu Ngọc là con gái của chị Dương Cẩm Tú (26 tuổi) và anh Trần Châu Thanh (29 tuổi), trú tại xã Thường Phước, Đồng Tháp.

Gia đình chị Tú đã trải qua một thời gian đầy thách thức khi phát hiện con gái bị ung thư mắt vào cuối năm 2024. Chị Tú nhớ lại ngày 29.12.2024, khi chị phát hiện đốm trắng trong mắt con với vệt đục sáng như mắt mèo, nên đã đưa con đi khám ở quê. Tại đây, bác sĩ nghi ngờ bệnh hiếm và khuyên phải chuyển gấp lên TP.HCM trong đêm. Sau khi siêu âm và chụp MRI, bác sĩ thông báo tin dữ: bé Ngọc bị ung thư cả 2 mắt.

Từ đó, hành trình chữa trị của cháu Ngọc bắt đầu. Cháu phải điều trị song song tại Bệnh viện Mắt TP.HCM và truyền hóa chất chống ung thư mắt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cơ sở 2. Tuy nhiên, gia đình chị Tú gặp khó khăn về tài chính, không đủ tiền để trang trải chi phí chữa trị.

Chị Tú cho biết, nhà ở quê vốn không có điều kiện, gia đình phải vay mượn ngân hàng, gom góp được khoảng 100 triệu đồng nhưng chỉ đủ trang trải chi phí sinh hoạt và truyền được 2 toa đầu. Hiện tại, chị Tú đang phải chạy vạy khắp nơi để lo chi phí truyền hóa chất đợt tiếp theo.

Ước mơ của cháu Ngọc thật giản dị, chỉ là “sau này về nhà nấu cơm cho ba mẹ ăn”. Còn vợ chồng anh Thanh chỉ mong con khỏe lại, sống được một cuộc sống giản dị và cứu được đôi mắt cho con. Nhưng con đường phía trước lại quá đỗi bế tắc.

Mọi sự giúp đỡ, bạn đọc có thể gửi về Báo Thanh Niên theo thông tin sau: Chủ tài khoản: Báo Thanh Niên. Số tài khoản: 10006868 (Ngân hàng Eximbank, chi nhánh Sài Gòn) hoặc số tài khoản 6868866868 (Ngân hàng Vietcombank, chi nhánh Tân Định). Nội dung ghi: Giúp đỡ em Trần Dương Bảo Ngọc; hoặc Báo Thanh Niên sẽ nhận trực tiếp tại tòa soạn, các văn phòng đại diện trong cả nước. Chúng tôi sẽ chuyển đến gia đình cháu trong thời gian sớm nhất.

Các nhà khoa học tại Đại học Johns Hopkins đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc phát hiện ung thư sớm thông qua xét nghiệm máu. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cancer Discovery, xét nghiệm này có thể phát hiện DNA của tế bào ung thư hơn ba năm trước khi bệnh nhân được chẩn đoán lâm sàng. Điều này mang lại hy vọng mới cho việc điều trị ung thư, khi mà việc chẩn đoán sớm hơn có thể mang lại nhiều lựa chọn điều trị hơn cho bệnh nhân.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích các mẫu máu thu thập được từ một nghiên cứu lớn được tài trợ bởi Viện Y tế Quốc gia để điều tra các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch bắt đầu từ những năm 1980. Họ tập trung vào 52 cá nhân từ nghiên cứu đó – một nửa được chẩn đoán mắc ung thư trong vòng sáu tháng sau khi lấy máu, và một nửa không bị. Sử dụng kỹ thuật chính xác và nhạy cảm gọi là giải trình tự toàn bộ hệ gen, nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm các dấu hiệu DNA do khối u ung thư thải ra trong các mẫu máu.

Xét nghiệm MCED (Phát hiện Ung thư Sớm Đa loại) đã xác định chính xác tám người tham gia có dấu hiệu sớm của ung thư – tất cả tám người này đều được chẩn đoán trong vòng bốn tháng sau khi xét nghiệm máu. Đối với sáu người trong số đó, các mẫu máu từ 3,1 đến 3,5 năm trước đó có sẵn, và đáng chú ý là các nhà nghiên cứu đã có thể phát hiện ra các đột biến liên quan đến khối u trong bốn trường hợp đó.

Giáo sư Yuxuan Wang, một bác sĩ ung thư tại Trường Y Đại học Johns Hopkins, cho biết: “Ba năm trước cung cấp thời gian để can thiệp. Các khối u có khả năng ít tiến triển hơn và có nhiều khả năng được chữa khỏi.” Việc phát hiện sớm ung thư có thể giúp bệnh nhân có nhiều lựa chọn điều trị hơn, bao gồm cả việc loại bỏ các tiền ung thư.

Ngoài nghiên cứu gần đây này, các thử nghiệm khác đang được tiến hành để kiểm tra hiệu quả của việc tìm kiếm DNA ung thư trong máu. Trong một nghiên cứu được công bố vào tháng 3, xét nghiệm máu đã phát hiện ra sự tái phát của ung thư phổi gần năm tháng trước khi các dấu hiệu của bệnh xuất hiện trong kết quả hình ảnh.

Giáo sư William Grady, một bác sĩ tiêu hóa tại Đại học Washington, người điều trị ung thư, cho biết kết quả của nghiên cứu mới này là “khá thuyết phục”. Ông hình dung một thời điểm trong tương lai, khi bệnh nhân được phát hiện có DNA khối u trong máu có thể nhận được “liệu pháp mà về cơ bản sẽ loại bỏ những tiền ung thư đó.”

Tuy nhiên, xét nghiệm phát hiện ung thư sớm vẫn còn một chặng đường dài trước khi có thể tiếp cận được với công chúng. Một số bác sĩ lâm sàng có những nghi ngờ về việc sử dụng xét nghiệm này cho mọi người có nguy cơ thấp. Giáo sư Lori Minasian, phó giám đốc Phân ban Phòng ngừa Ung thư tại Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết: “Điều chúng tôi thực sự không biết là cách sử dụng tốt nhất – tôi không chắc rằng những xét nghiệm này là tối ưu cho mọi người có nguy cơ thấp.”

Giáo sư Nickolas Papadopoulos, một bác sĩ ung thư tại Johns Hopkins và tác giả cao cấp của nghiên cứu, thừa nhận rằng việc phát hiện ung thư nhiều năm trước khi chẩn đoán lâm sàng có thể giúp quản lý với kết quả thuận lợi hơn. “Tất nhiên, chúng tôi cần xác định các phương pháp theo dõi lâm sàng phù hợp sau khi xét nghiệm dương tính đối với những ung thư này,” ông cho biết.

Hiện tại, nhóm nghiên cứu của Giáo sư Wang đang làm việc để xác thực phát hiện của họ với kích thước dân số lớn hơn. “Kết quả đủ hứa hẹn để chúng tôi quay lại và xem xét thêm bệnh nhân,” cô cho biết.