Tướng Oleksandr Syrskyi, Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine, vừa tiết lộ những thông tin chi tiết về chiến dịch xâm nhập vào vùng Kursk của Nga, một trong những chiến dịch quân sự táo bạo nhất của Ukraine. Trong một cuộc phỏng vấn với báo Washington Post, ông Syrskyi cho biết quyết định thực hiện cuộc tấn công vào khu vực Kursk của Nga là một quyết định ‘phi thường’.

Ông Syrskyi giải thích rằng trước đó Ukraine đã bị chỉ trích nặng nề vì vừa phòng thủ vừa rút lui. Để thay đổi tình hình, ông buộc phải thực hiện một hành động ‘phi thường’. Cuộc tấn công vào vùng Kursk được lên kế hoạch bí mật, chỉ có một nhóm nhỏ chỉ huy Ukraine được biết thông tin. Mục tiêu chính của cuộc tấn công là buộc Nga phải chuyển sang thế phòng thủ ngay trong lãnh thổ của họ.

Theo tướng Syrskyi, lực lượng Ukraine đã kiểm soát gần 1.300km2 lãnh thổ Nga ở Kursk, gây chấn động cho cả Moscow và các đồng minh phương Tây. Chiến dịch Kursk đã có tác động đáng kể, mặc dù cuối cùng Nga cũng đẩy lùi lực lượng Ukraine khỏi hầu hết các vùng lãnh thổ mà họ đã kiểm soát ở Kursk.

Tướng Syrskyi cũng tiết lộ rằng trong chiến dịch ở Kursk, ít nhất 80.000 quân Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương. Ông từ chối tiết lộ tổn thất của Ukraine, nhưng nhấn mạnh rằng con số này thấp hơn đáng kể so với phía Nga. Ngoài ra, ông Syrskyi còn tiết lộ rằng trong vòng một năm qua, khoảng 1/3 số bom dẫn đường mà Nga sử dụng không được thả xuống lãnh thổ Ukraine, mà là ở khu vực Kursk, nơi diễn ra các hoạt động giao tranh.

Các đơn vị quân đội Triều Tiên đầu tiên cũng xuất hiện ở Kursk. Tướng Syrskyi ước tính quân Triều Tiên ở Kursk khoảng 20.000 người. Tuy nhiên, ông nói rõ rằng những binh sĩ này vẫn chưa tham gia vào các hoạt động giao tranh trên lãnh thổ Ukraine.

Ukraine mở chiến dịch tấn công vùng Kursk của Nga từ tháng 8/2024. Chiến dịch này của Kiev nhằm buộc Nga rút quân về bảo vệ tỉnh biên giới này, làm chậm bước tiến của Moscow ở mặt trận Donbass, đồng thời tạo quân bài mặc cả cho Ukraine tại những cuộc đàm phán trong tương lai.

Nga đã phát động một cuộc phản công vào mùa xuân, đẩy Ukraine ra khỏi phần lớn lãnh thổ Nga và tiến vào các khu vực biên giới của vùng Sumy ở bên kia biên giới. Việc giành lại hầu hết lãnh thổ Kursk và mở rộng kiểm soát lãnh thổ ở Ukraine đang mang lại cho Nga lợi thế lớn trong các cuộc đàm phán do chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump làm trung gian.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cuối tháng 4 thừa nhận một số nhóm quân Ukraine vẫn còn cố thủ ở Kursk dù Nga đã giành lại khu vực biên giới này. Ông Putin trước đó đã ra tối hậu thư, hối thúc lính Ukraine ở Kursk đầu hàng và rút khỏi biên giới Nga. Quân đội Nga cũng kêu gọi lính Ukraine còn cố thủ ở Kursk đầu hàng.

Trong chuyến thăm vùng Kursk hôm 21/5, Tổng thống Putin thừa nhận tình hình ở Kursk vẫn ‘khó khăn’, ngay cả sau khi khu vực này được Nga giành lại quyền kiểm soát hoàn toàn, đặc biệt là khi lực lượng Kiev tiếp tục nỗ lực tiến về biên giới Nga.

Ukraine dường như chưa từ bỏ chiến dịch Kursk. Lực lượng Ukraine được cho là đang tích cực khai thác những lỗ hổng trong phòng tuyến của Nga ở Kursk nhằm tìm cách tiếp tục tấn công vào lãnh thổ đối phương.

Trong bối cảnh chiến sự đang diễn ra gay gắt, chiến dịch tấn công mùa hè của Nga đang đạt được những bước tiến quan trọng. Các lực lượng Nga đã mở các mũi tấn công trên nhiều mặt trận, tận dụng lợi thế về quân số và không lực để đạt được những thành tựu đáng kể về lãnh thổ kể từ đầu năm. Mục tiêu của Nga không chỉ đơn thuần là mở rộng lãnh thổ mà còn nhằm làm suy yếu năng lực quân sự của Ukraine một cách có hệ thống.

Nga đã tăng cường tấn công trên nhiều mặt trận, từ vùng Sumy ở phía Bắc đến Zaporizhzhia ở phía Nam. Hiện tại, Nga đã kiểm soát hơn 2/3 khu vực Donetsk, tâm điểm của cuộc giao tranh mặt đất. Tại thành phố chiến lược Kostiantynivka, Nga đã chiếm được một khu vực sâu 16km, tạo điều kiện để bao vây quân đội Ukraine từ các hướng Đông, Nam và Tây. Đây là lần đầu tiên kể từ khi xung đột nổ ra hơn 3 năm trước, Nga đã tiến vào tỉnh Dnipropetrovsk ở miền Đông Ukraine.

Binh lính Ukraine cho biết quân đội Nga thường sử dụng 2 chiến thuật chính để tiến quân: dùng máy bay không người lái, pháo và bom lượn trước khi tấn công như vũ bão vào tiền tuyến của đối phương. Ukraine đáp trả bằng cách cử các đơn vị tinh nhuệ được trang bị máy bay không người lái tới để vá lỗ hổng trên tiền tuyến. Tuy nhiên, các đợt tấn công dồn dập đang gây sức ép lớn lên quân đội Ukraine vốn đã lép vế về quân số.

Những đợt tiến công này giúp Nga đạt được thành quả lớn nhất về lãnh thổ trong tháng 6. Theo Deep State – một tổ chức Ukraine chuyên theo dõi xung đột qua hình ảnh UAV và mạng lưới quân sự, Nga đã kiểm soát hơn 550km vuông lãnh thổ của Ukraine trong tháng 6, so với 450 km vuông trong tháng 5. Dù vậy, cần đặt những con số này trong bối cảnh Nga chỉ đang chiếm được dưới 0,1% lãnh thổ Ukraine mỗi tháng. Với tốc độ đó, Moscow sẽ mất nhiều năm để chiếm toàn bộ 4 vùng lãnh thổ mà nước này tuyên bố sáp nhập vào năm 2022.

Nga đang gia tăng sức ép lên các thành phố của Ukraine bằng các cuộc tập kích bằng máy bay không người lái được sản xuất hàng loạt. Trong những tuần gần đây, Nga đã triển khai số lượng UAV kỷ lục nhắm vào Ukraine. Tuần trước, Không quân Ukraine cho biết Nga đã phóng 728 máy bay không người lái và mồi nhử chỉ trong một đêm. Các chuyên gia nhận định, với đà mở rộng năng lực sản xuất, Nga có thể sớm thực hiện các đợt tập kích với quy mô hơn 1.000 UAV mỗi lần vào mùa thu.

Thủ đô Kiev là mục tiêu chính trong các đợt tập kích dữ dội gần đây. Ngoài UAV, Nga còn sử dụng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Dù Ukraine có nhiều hệ thống phòng không, thậm chí dùng cả lưới đánh cá để chặn UAV nhưng chỉ duy nhất hệ thống Patriot của Mỹ có thể đánh chặn tên lửa đạn đạo.

Về phía Ukraine, khả năng duy trì cuộc xung đột cũng có thể phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump đưa ra những tín hiệu trái chiều liên quan đến cam kết và năng lực tiếp tục viện trợ quân sự cho Kiev. Tuần trước, Tổng thống Trump tuyên bố các nước NATO sẽ mua vũ khí từ Mỹ để chuyển cho Ukraine. Một số nước NATO đã đề xuất mô hình Mỹ bán vũ khí cho đồng minh, sau đó các đồng minh sẽ chuyển số vũ khí đó cho Ukraine.

Cách làm này vừa mang lại lợi ích tài chính cho Mỹ, vừa giúp ông Trump tránh bị cáo buộc can dự trực tiếp vào cuộc xung đột. Tuần trước, ông Trump khẳng định sẽ thực hiện chiến lược này. Mục tiêu của Điện Kremlin không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát một số vùng lãnh thổ tại Ukraine. Điện Kremlin nhiều lần tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự cho đến khi buộc được Kiev chấp nhận các điều kiện hòa bình của Nga.

Một số nhà quan sát cho rằng, mục tiêu của Nga là làm suy yếu tiềm lực quân sự của Ukraine. Ukraine từ chối nhượng bộ những yêu cầu này. Tuy nhiên, trong vòng đàm phán gần đây tại Istanbul, lần đối thoại trực tiếp đầu tiên giữa hai bên kể từ đầu xung đột, phái đoàn Nga vẫn thể hiện rõ quyết tâm theo đuổi các mục tiêu của Moscow đến cùng. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 20/7 cho biết Nga sẵn sàng đàm phán hòa bình với Ukraine, nhưng việc đạt được các mục tiêu vẫn là ưu tiên hàng đầu.