Công nghệ sinh học đang nổi lên như một ngành công nghiệp mũi nhọn, mang lại cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc khẳng định vị thế và nâng cao năng lực cạnh tranh trên bản đồ công nghệ thế giới. Với những nguồn lực sẵn có và chiến lược đầu tư đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn tầm và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, để triển khai công nghệ sinh học vào thực tiễn, đòi hỏi một lộ trình bài bản và cụ thể. Quá trình này cần bắt đầu từ việc khảo sát thị trường, nhập khẩu công nghệ, đào tạo chuyên môn đến nội địa hóa sản phẩm. Mục tiêu là tạo ra các sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường và góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Một trong những lĩnh vực ứng dụng công nghệ sinh học có tiềm năng lớn là ngành làm đẹp. Theo các dự báo, nếu được hỗ trợ về cơ chế và đầu tư, thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp có thể đạt giá trị lên đến 8,5 tỷ USD tại Việt Nam vào năm 2030. Điều này không chỉ mở ra cơ hội kinh doanh lớn mà còn góp phần tạo công ăn việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Ứng dụng công nghệ sinh học trong chế biến và sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao đã trở nên phổ biến. Công nghệ này không chỉ giúp nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các nguồn nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền trong nước mà còn tạo ra các sản phẩm thiết thực, phù hợp với nhu cầu của cuộc sống. Qua đó, góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Để phát triển công nghệ sinh học, cần tập trung đầu tư đúng hướng để khai thác tối đa các tiềm năng. Điều này đòi hỏi đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp kết nối nhà khoa học, nhóm nghiên cứu với doanh nghiệp. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên sẽ tạo điều kiện cho việc chuyển giao công nghệ, ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất.

Công nghệ sinh học chỉ có thể bứt phá khi có sự đồng hành của cả hệ sinh thái – từ chính sách, tài chính đến nguồn nhân lực và thị trường. Do đó, cần có sự hỗ trợ từ Chính phủ về cơ chế và chính sách, cùng với đó là sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, với nguồn lực sẵn có và chiến lược đầu tư đúng đắn, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển công nghệ sinh học. Bằng cách tập trung đầu tư đúng hướng, đẩy mạnh hợp tác và ứng dụng công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế và vươn tầm thế giới trong lĩnh vực này.

Ngành dược phẩm Trung Quốc đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể khi các công ty công nghệ sinh học trong nước ngày càng mở rộng ra thị trường quốc tế. Sự thay đổi này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc khẳng định vị thế của Trung Quốc trong hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn cầu.

Một ví dụ tiêu biểu cho sự chuyển đổi này là loại thuốc ung thư phổi sunvozertinib do Dizal Pharma phát triển, có trụ sở tại tỉnh Giang Tô. Loại thuốc này đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) chấp thuận và được bổ sung vào hướng dẫn điều trị của Mạng lưới Ung thư toàn diện quốc gia Mỹ. Đây là loại thuốc sáng tạo đầu tiên có nguồn gốc Trung Quốc được chấp thuận tại Mỹ cho ung thư phổi không tế bào nhỏ đột biến gen EGFR exon20ins.

Sự kiện này phản ánh một xu hướng chuyển đổi lớn hơn trong ngành dược phẩm Trung Quốc. Các công ty dược phẩm trong nước không còn hài lòng với việc đổi mới chỉ cho thị trường nội địa mà đang hướng tới mục tiêu toàn cầu. Ông Ma Jianchun, Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu WTO Trung Quốc, nhận định rằng Trung Quốc đang chuyển từ một cường quốc sản xuất dược phẩm sang một nhà lãnh đạo đổi mới toàn cầu.

Một chỉ số quan trọng cho sự thay đổi này là việc áp dụng ngày càng tăng các thử nghiệm lâm sàng đa khu vực quốc tế (MRCT). Những thử nghiệm này giúp đáp ứng các yêu cầu quy định trên dân số đa dạng ở cả châu Á và phương Tây. Theo Pharnexcloud, các công ty Trung Quốc đã tiến hành 336 thử nghiệm MRCT vào năm 2024 và dự kiến sẽ vượt 400 vào cuối năm 2025.

Ông Zhang Xiaolin, người sáng lập và Giám đốc điều hành của Dizal Pharma, chia sẻ rằng việc bắt đầu sớm các thử nghiệm quốc tế là cần thiết, đặc biệt là khi mục tiêu của công ty không chỉ giới hạn ở thị trường nội địa.

Bên cạnh tham vọng toàn cầu, các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc đang tăng cường ký kết các thỏa thuận cấp phép với các đối tác quốc tế để đẩy nhanh việc tiếp cận thị trường toàn cầu. Theo dữ liệu của Soochow Securities, trong năm 2024, các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc đã ký 94 thỏa thuận cấp phép trị giá 51,9 tỷ USD. Chỉ trong quý 1/2025, đã có 33 thỏa thuận như vậy được hoàn thành, tăng 32% so với cùng kỳ năm trước.

Ngành Công nghệ sinh học đang trở thành một trong những lĩnh vực hứa hẹn và đột phá trong thế kỷ 21, với ứng dụng rộng rãi trong các ngành như dược, nông nghiệp, và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nhiều sinh viên và người lao động trong ngành này thường lo lắng về khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm hoặc phải làm trái ngành.

Để thành công trong ngành Công nghệ sinh học, người học phải có nền tảng học thuật vững chắc, tư duy khoa học sắc bén và khả năng đọc hiểu, tổng hợp và vận dụng kiến thức linh hoạt. Đặc biệt, kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm, sử dụng thành thạo các thiết bị và phần mềm số, khai thác dữ liệu lớn, nắm vững tin sinh học, lập trình cơ bản và ngoại ngữ chuyên ngành là những yếu tố không thể thiếu để hội nhập tri thức toàn cầu.

Thực tế cho thấy nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học còn yếu về kỹ năng thực hành, sử dụng công nghệ số và ngoại ngữ, dẫn đến khó đáp ứng ngay các yêu cầu khắt khe của doanh nghiệp hay viện nghiên cứu hiện đại.

Theo ThS Dương Nhật Linh, giảng viên Khoa Công nghệ sinh học – Trường Đại học Mở TPHCM, quan niệm về khó xin việc trong ngành Công nghệ sinh học cần được nhìn nhận lại một cách toàn diện và thấu đáo. Công nghệ sinh học là ngành đặc thù với tính liên ngành cao, yêu cầu nhân lực không chỉ am hiểu về sinh học, mà còn phải hội tụ tri thức từ nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, hóa học, tự động hóa và quản lý chất lượng.

ThS Linh khuyến nghị sinh viên ngành Công nghệ sinh học cần chủ động trau dồi kiến thức chuyên sâu, ngoại ngữ, kỹ năng số và trải nghiệm liên ngành. Công nghệ sinh học đang ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, những người linh hoạt, sáng tạo và đa năng. Chỉ cần chủ động và sẵn sàng đổi mới, sinh viên ngành Công nghệ sinh học có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực.

Về phía doanh nghiệp, ông Đinh Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ thuật Môi trường Gia Định, cho rằng nỗi lo thất nghiệp của sinh viên công nghệ sinh học phần lớn đến từ tư duy bị động. Ứng viên nổi bật không phải là người có điểm trung bình tích lũy cao nhất mà là người thể hiện được khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ông Tùng nhấn mạnh sự ‘kén chọn’ của doanh nghiệp nằm ở kỹ năng thực tiễn. Sinh viên cần chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, tham gia các dự án nghiên cứu hoặc tự thực hiện các thí nghiệm nhỏ. Việc biết vận hành một hệ thống lên men, kỹ thuật phân lập và định danh vi khuẩn, hay cách phân tích kết quả xét nghiệm có giá trị hơn rất nhiều so với một bảng điểm ‘đỏ chói’.

Ông Tùng cho rằng sinh viên cần thay đổi góc nhìn từ bị động sang chủ động, hoạch định kế hoạch học tập và hành động cụ thể để đáp ứng nhu cầu thực tế. Cánh cửa cơ hội của ngành Công nghệ sinh học rất rộng, nhưng không tự động mở ra cho mọi người. Nó mở ra cho những ai chủ động trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, kỹ năng thực hành thành thạo, tư duy liên ngành, đặc biệt với công nghệ thông tin và dữ liệu, cùng khả năng ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.

Tóm lại, ngành Công nghệ sinh học đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Sinh viên và người lao động trong ngành cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

Trong nỗ lực đẩy mạnh công nghệ trí tuệ nhân tạo và khám phá khoa học, Bộ Năng lượng Mỹ đã giới thiệu siêu máy tính Doudna, một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu gene và AI.

Siêu máy tính này được đặt tên theo nữ giáo sư Jennifer Doudna, người đoạt giải Nobel Hóa học năm 2020 nhờ công trình nghiên cứu về công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR. Sự kiện ra mắt diễn ra tại Đại học California, Berkeley, nơi siêu máy tính được đặt trong khuôn viên của Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley.

Công bố sự kiện, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright, CEO Nvidia Jensen Huang và các lãnh đạo của Dell Technologies – đơn vị xây dựng siêu máy tính – đã nhấn mạnh tầm quan trọng của Doudna trong việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và phát triển AI.

Doudna được kỳ vọng sẽ là một trong những siêu máy tính mạnh nhất thế giới khi đi vào hoạt động. Mặc dù chưa có thông tin cụ thể về thứ hạng của nó trên bảng xếp hạng TOP500, nhưng các chuyên gia tin rằng nó sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các bài toán phức tạp trong lĩnh vực genomics và AI.

Với khả năng tính toán mạnh mẽ, Doudna không chỉ phục vụ nghiên cứu gene mà còn hỗ trợ các dự án đòi hỏi sức mạnh tính toán lớn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh công nghệ CRISPR đang mở ra kỷ nguyên mới cho y học, cho phép chỉnh sửa ADN để điều trị bệnh nan y.

Siêu máy tính Doudna sẽ gia nhập đội ngũ siêu máy tính hàng đầu tại các phòng thí nghiệm quốc gia của Mỹ, bên cạnh những hệ thống mạnh mẽ như El Capitan tại Phòng thí nghiệm Lawrence Livermore.