Tội phạm mạng đang ngày càng trở nên tinh vi với các thủ đoạn “bắt cóc online”, điều khiển nạn nhân từ xa và biến họ thành người tự tống tiền gia đình. Mới đây, một cô gái trẻ 19 tuổi đã trải qua một tình huống éo le khi bị những kẻ mạo danh Công an lừa đảo, yêu cầu chuyển tiền và giữ bí mật.

Thủ đoạn của những kẻ lừa đảo là sử dụng kịch bản “bắt cóc online” để điều khiển nạn nhân. Chúng thường giả danh cơ quan pháp luật, đe dọa tinh thần, cô lập nạn nhân và chiếm đoạt tài sản hoặc đẩy họ vào tình huống mất tích bí ẩn. Tại Hà Nội, một học sinh lớp 10 đã bị lừa đảo với kịch bản tương tự, phải tắt điện thoại, thuê phòng trọ ẩn náu và quay clip “cầu cứu” gửi về cho bố mẹ để đòi 200 triệu đồng chuộc thân.

Trung tá Hà Huy Bình, Trưởng Công an xã Quảng Oai (TP. Hà Nội) cảnh báo: “Các đối tượng sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn, khiến người dân tin tưởng; hoặc đe dọa để họ giao nộp tài khoản, chuyển tiền cho các đối tượng.” Để phòng ngừa, mỗi gia đình cần chủ động cảnh báo, trang bị kiến thức và kỹ năng cho con em mình. Phụ huynh cần để ý đến con mình nhiều hơn, tạo sự kết nối và niềm tin giữa gia đình.

Theo khảo sát của Google, độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại di động là 9 tuổi, sớm hơn 4 năm so với trẻ em trên thế giới. Điều này là hồi chuông cảnh báo về mức độ tiếp xúc sớm và thường xuyên của trẻ với không gian mạng – nơi tiềm ẩn hàng loạt cạm bẫy nguy hiểm.

Ông Đỗ Dương Hiển, chuyên gia bảo vệ trẻ em, cho rằng: “Bố mẹ cần làm gương cho con trong những hành vi ứng xử trên mạng. Bên cạnh đó là duy trì sự kết nối từ nhỏ, khi các con đã lớn yêu cầu con chia sẻ thì quá muộn.”

“Để phòng ngừa,” ông Hiển nói, “cần cho con biết, gia đình là nơi đầu tiên sẽ cho con sự giúp đỡ vô điều kiện.” Điều này sẽ giúp trẻ em Việt Nam có thể an toàn hơn khi tiếp xúc với không gian mạng và giảm thiểu các rủi ro về tội phạm mạng.

Tình trạng “bắt cóc online” nhắm vào học sinh, sinh viên đang ngày càng gia tăng và gây ra nhiều lo ngại trong dư luận. Những kẻ xấu đang lợi dụng sự phát triển của công nghệ để thực hiện các hành vi lừa đảo tinh vi, khiến nạn nhân tự cách ly và thực hiện các hành động theo yêu cầu của chúng mà không cần tiếp cận trực tiếp.

Thực tế gần đây cho thấy, thanh thiếu niên đang trở thành mục tiêu dễ dàng của tội phạm mạng. Các chuyên gia cho rằng, đây là hệ quả của việc thế giới ảo dần lấn át thế giới thực. Tiến sĩ Đặng Vũ Cảnh Linh, phó viện trưởng Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cho rằng: “Thế giới ảo đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của thanh thiếu niên. Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng sống và kiến thức cần thiết, các em sẽ dễ dàng trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.”

Thủ đoạn của tội phạm mạng là khai thác sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp với kịch bản được dàn dựng công phu. Chúng nhắm vào những nhóm dễ tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ và đặc biệt là trẻ em. Các đối tượng thường tiếp cận trẻ vị thành niên một cách có hệ thống, đánh vào những “lỗ hổng” trong nhận thức, sự thiếu kinh nghiệm sống, hiểu biết hạn chế về pháp luật và tâm lý chưa ổn định.

Để bảo vệ thế hệ trẻ, vai trò của gia đình được đặt lên hàng đầu. Cha mẹ cần dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và thấu hiểu suy nghĩ của con để định hướng, chia sẻ và trang bị kỹ năng và kiến thức sống cần thiết. Việc giáo dục pháp luật và kỹ năng sống cho thanh thiếu niên cần được đẩy mạnh từ cả gia đình và nhà trường.

Cần tạo ra nhiều sân chơi, hoạt động xã hội lành mạnh, môi trường giao tiếp thực tế giúp các em hình thành nhân cách, phát triển toàn diện và biết cách bảo vệ bản thân trong thế giới số đầy biến động. Về mặt pháp luật, cần tăng cường chế tài xử phạt mạnh mẽ hơn để đủ sức răn đe, đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, kiểm soát hiệu quả các luồng thông tin trên mạng.

Mỗi người cần tự bảo vệ mình trước tội phạm mạng bằng cách giữ sự tỉnh táo khi giao tiếp trên môi trường mạng, đặc biệt với người lạ. Cần thường xuyên cập nhật thông tin thời sự, chính trị, pháp luật để nâng cao nhận thức, tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo.

Bắt cóc online – Hình thức lừa đảo công nghệ cao đang ngày càng gia tăng và gây ra nhiều lo ngại trong cộng đồng. Hình thức bắt cóc này được ghi nhận xuất hiện từ tháng 3 năm nay và đã gây ra nhiều vụ việc nghiêm trọng, với số tiền bị mất ngày càng tăng.

Đối tượng chính của hình thức bắt cóc online thường là học sinh, sinh viên, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Họ dễ bị ảnh hưởng bởi các chiến thuật tâm lý và thường sống xa gia đình, dễ bị cô lập. Tại TP.HCM và Hà Nội, các vụ việc đã xảy ra cho thấy nạn nhân chủ yếu là sinh viên từ 18-19 tuổi.

Hình thức bắt cóc online khác biệt so với các hình thức truyền thống vì không có sự tiếp xúc vật lý. Các đối tượng sử dụng điện thoại, tin nhắn, hoặc các ứng dụng như Zoom để giả danh công an, viện kiểm sát, yêu cầu nạn nhân tự cô lập trong phòng trọ hoặc khách sạn. Sau đó, họ quay video giả bị bắt cóc và gửi cho gia đình để đòi tiền chuộc. Điều này tạo ra cảm giác như một vụ bắt cóc thật, mặc dù toàn bộ quá trình diễn ra trực tuyến.

Các đối tượng thường yêu cầu nạn nhân quay video hoặc chụp ảnh giả bị bắt cóc để gửi cho gia đình. Trong nhiều trường hợp, nữ sinh bị bắt cởi đồ rồi quay clip tống tiền người nhà. Nạn nhân thường tuân theo các yêu cầu của kẻ bắt cóc do sợ hãi bị bắt giữ hoặc đối mặt với hậu quả pháp lý. Họ bị đe dọa bởi các cáo buộc giả mạo như rửa tiền và bị yêu cầu cắt liên lạc với gia đình, tạo cảm giác cô lập.

Sự thiếu kinh nghiệm và thiếu kiến thức về các chiêu trò lừa đảo khiến họ dễ dàng trở thành nạn nhân. Do đó, việc nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức để phòng tránh loại hình lừa đảo này là rất cần thiết.

Các cơ quan chức năng đã nhận được nhiều báo cáo về hình thức bắt cóc online này và đang tích cực điều tra, ngăn chặn. Cộng đồng cũng cần nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức để phòng tránh loại hình lừa đảo này. Mọi người cần cẩn thận và không nên trở thành nạn nhân của các hình thức lừa đảo như vậy.

Để biết thêm thông tin về các hình thức lừa đảo trực tuyến và cách phòng tránh, vui lòng truy cập trang web an ninh mạng để cập nhật thông tin mới nhất.

Thời gian gần đây, nhiều vụ việc ‘bắt cóc online’ tinh vi đã xảy ra, đặt ra dấu hỏi lớn về sự kết nối trong gia đình và hiểm họa từ thế giới ảo. Những đối tượng giả danh công an hoặc cơ quan chức năng để lừa gạt, yêu cầu nạn nhân dàn dựng kịch bản bắt cóc, tống tiền. Thế giới mạng, nơi vốn được xem là không gian học tập, kết nối và giải trí, đang dần trở thành ‘vùng xám’ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường, đặc biệt với lứa tuổi trẻ vị thành niên.

Thực trạng sử dụng mạng xã hội của thanh thiếu niên đang trở thành một vấn đề đáng quan tâm. Theo Báo cáo của Văn phòng Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, năm 2023, có 95% thanh thiếu niên Mỹ từ 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong đó hơn một phần ba dùng gần như liên tục. Tổ chức Common Sense Media của Mỹ cũng đưa ra số liệu năm 2025, khoảng 70% thanh thiếu niên Mỹ từng dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để ‘trút bầu tâm sự’. Và hơn 30% nói rằng, họ chia sẻ chuyện nghiêm túc với AI còn hơn với người thật.

Tại Việt Nam, báo cáo của UNICEF – Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc – năm 2022 chỉ ra, 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ từ 14-15 tuổi dùng Internet hàng ngày. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cảnh báo thanh thiếu niên Việt Nam hiện dùng mạng xã hội trung bình 5-7 giờ mỗi ngày. Điều này đặt ra câu hỏi về cách thức cha mẹ và gia đình kết nối với trẻ trong thời đại mạng bùng nổ.

Chuyên gia giáo dục, Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời Tống Liên Anh chia sẻ, sự đứt gãy trong kết nối gia đình ở thời đại mạng bùng nổ như hiện nay không còn là chuyện hiếm. Chuyên gia Tống Liên Anh đưa ra lời khuyên trong vấn đề giáo dục ở gia đình: ‘Đôi khi, một bữa cơm không có điện thoại, một buổi tối đi bộ cùng nhau, hay chỉ là cùng con xem lại một bộ phim cũ cũng đủ tạo nên kết nối.’

Chuyên gia Tống Liên Anh cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra các khoảnh khắc kết nối tự nhiên giữa cha mẹ và con cái. “Tôi thường khuyên phụ huynh hãy học cách hỏi con về cảm xúc chứ đừng chỉ hỏi về điểm số hay thành tích. Một câu như ‘Hôm nay con có vui không?’, ‘Có điều gì làm con mệt không?’ tưởng đơn giản, nhưng lại có thể mở ra cánh cửa để cha mẹ bước vào thế giới tâm tư đầy bí mật và xáo trộn của trẻ một cách rất tự nhiên.”

Chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh cho rằng, thế giới mạng xã hội đang có sức hút lớn với trẻ. Trẻ sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ với một người lạ trên mạng, chứ không phải bố mẹ. Mạng xã hội có nguy cơ tạo ra khoảng trống lớn giữa bố mẹ và con cái, đồng thời tạo ra chuỗi đứt gãy trong các mối quan hệ trong gia đình, khi các thành viên đều muốn dùng điện thoại, lướt mạng hơn là cùng nhau chuyện trò.

Thời đại số đang tạo ra những thách thức mới trong việc bảo vệ trẻ em khỏi các hành vi xâm hại và bắt cóc. Mạng xã hội, một công cụ kết nối quan trọng, cũng đã trở thành nơi ẩn nấp lý tưởng cho những kẻ có hành vi tội phạm. Với sự xuất hiện của các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến, nhiều đứa trẻ đã trở thành nạn nhân của những kẻ bắt cóc.

Gần đây, một loạt các vụ việc bắt cóc trực tuyến đã được công bố, khiến dư luận xã hội dấy lên mối lo ngại sâu sắc. Vào ngày 25/7, Đội Đặc nhiệm – Đội 2, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an TP.HCM đã tìm thấy một nữ sinh ở một khách sạn trong trạng thái hoảng loạn và đưa về nhà. Được biết, nữ sinh này đã mất liên lạc với gia đình sau khi nghe điện thoại của người lạ và xin ra ngoài.

Trước đó, vào ngày 22/7, Công an phường Ô Chợ Dừa, TP. Hà Nội, đã kịp thời ngăn chặn vụ lừa đảo, giả danh Công an đe dọa một nữ sinh nhằm thực hiện việc ‘bắt cóc Online’. Từ tháng 3 đến đầu tháng 7 năm 2025, công an đã giải cứu 10 nạn nhân là sinh viên bị lừa trong các vụ ‘bắt cóc online’. Vụ việc là hồi chuông cảnh báo về thủ đoạn ngày càng tinh vi, bài bản và chuyên nghiệp của các đối tượng lừa đảo.

Thế hệ trẻ sinh ra trong thời đại công nghệ số đang trở nên dễ bị lừa trên chính môi trường số do thiếu hiểu biết pháp luật, thiếu kỹ năng, và thiếu sự chuẩn bị cho những tình huống nguy hiểm trong thế giới mạng. Sự thiếu hiểu biết và kỹ năng này làm cho họ dễ dàng trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo.

Nguyên nhân sâu xa hơn của vấn đề này có lẽ chính là sự ngắt kết nối với gia đình. Trong những tình huống bối rối và nhiều nguy hiểm, các em thường chọn cách một mình xử lý, thay vì tìm kiếm sự giúp đỡ từ chính người thân. Sự mất kết nối giữa cha mẹ và con cái thường xuất phát từ sự thiếu thấu hiểu và khó khăn trong việc bày tỏ tình yêu thương.

Mối quan hệ gia đình đòi hỏi sự thấu hiểu và khả năng chia sẻ để phát triển. Tuy nhiên, khi thiếu đi những yếu tố quan trọng này, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái ngày càng tăng lên, tạo ra sự xa cách và mất kết nối. Nhiều cha mẹ không biết cách bày tỏ tình yêu thương và không thể truyền đạt cảm xúc của mình đến con cái.

Thực tiễn cuộc sống yêu cầu những bậc làm cha làm mẹ chúng ta ngày nay phải học lại từ đầu, và dạy con những kỹ năng mới. Cha mẹ cần làm sao để con cảm thấy nhà mình là nơi an toàn và tin cậy, có thể thoải mái kể về mọi thứ, nhất là những chuyện ‘nhạy cảm’ trên mạng xã hội.

Hãy làm sao để khi con gặp khó khăn, con sẽ kể với ba mẹ đầu tiên. Bởi rằng, các kỹ thuật dọa dẫm hay kiểm soát của bố mẹ sẽ không bao bọc con đủ so với những chiêu trò của những kẻ lừa đảo qua mạng. Cha mẹ cần tạo dựng sự tin tưởng và kết nối với con cái để giúp chúng phát triển và đối mặt với những thách thức trong thế giới mạng.

Cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi đã được Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đưa ra gần đây. Ông Hiếu cho biết, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế, khiến các em dễ trở thành mục tiêu của kẻ xấu.

Khi đối mặt với một người xưng công an, các em có thể hoảng loạn và làm theo yêu cầu của kẻ xấu. Từ khoảng một tháng trở lại đây, nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên đã được báo cáo, với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Các đối tượng lừa đảo thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội.

Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên.

Là ý kiến đồng tình, luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Bằng cách tăng cường giáo dục và nâng cao cảnh giác, chúng ta có thể giúp học sinh, sinh viên tránh trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ ngày càng tinh vi.