Tội phạm công nghệ cao đang ngày càng biến tướng và tinh vi, trong đó hình thức “bắt cóc online” đang trở thành một mối đe dọa đáng kể đối với người dân trên cả nước. Phương thức này thường liên quan đến việc khống chế tâm lý nạn nhân qua điện thoại, sử dụng các thủ đoạn giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án và các cơ quan chức năng khác thông qua các nền tảng mạng xã hội để đe dọa và lừa nạn nhân cách ly với gia đình.

Hình thức “bắt cóc online” diễn ra khi các đối tượng giả danh các cơ quan thực thi pháp luật gọi điện thoại cho nạn nhân, thông báo rằng họ có liên quan đến một đường dây phạm tội và yêu cầu nạn nhân phải đến khách sạn, nhà nghỉ để làm việc. Trong quá trình này, các đối tượng thường yêu cầu nạn nhân không nghe bất kỳ cuộc gọi nào khác ngoài cuộc gọi từ chúng, với mục đích “phục vụ điều tra”. Sau đó, chúng sẽ buộc nạn nhân gọi điện về cho gia đình yêu cầu chuyển tiền để “chuộc người” với mức giá không hề nhỏ.

Nhiều vụ việc điển hình đã được ghi nhận tại các địa phương trên cả nước. Ví dụ, tại TP. Hồ Chí Minh, một nữ sinh viên đến từ Khánh Hòa đã bị một đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan đến đường dây rửa tiền và yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để “chứng minh vô tội”. Tại tỉnh Thái Nguyên, mặc dù chưa ghi nhận trường hợp nào bị lừa theo hình thức này, nhưng nhiều địa phương khác đã phát hiện và xử lý các vụ việc tương tự.

Các đối tượng thường sử dụng công nghệ AI để giả giọng nói, tạo hình ảnh deepfake, thậm chí giả mạo cuộc gọi video nhằm tăng tính thuyết phục và tạo sự tin tưởng cho nạn nhân. Một số thủ đoạn phổ biến khác bao gồm giả danh công an gọi điện thoại cho học sinh, sinh viên, thông báo rằng họ có liên quan đến một đường dây phạm tội và yêu cầu nạn nhân phải đến khách sạn, nhà nghỉ để làm việc.

Để phòng tránh hậu quả từ việc lạm dụng chia sẻ hình ảnh gia đình, trẻ nhỏ trên mạng xã hội, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân. Cụ thể, hạn chế đăng ảnh trẻ em công khai lên mạng xã hội; cài đặt riêng tư cho bài đăng, không chấp nhận người lạ theo dõi tài khoản; hướng dẫn trẻ không chia sẻ thông tin cá nhân cho người lạ qua mạng xã hội.

Khi rơi vào tình huống bị đe dọa từ những cuộc gọi điện thoại, người dân cần trình báo cơ quan công an nơi gần nhất để được hỗ trợ. Ngoài ra, người dân cần cảnh báo ngay cho người thân, bạn bè để tránh trở thành nạn nhân tiếp theo của những kẻ lừa đảo này. Mọi người cần nâng cao cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân cho những người lạ mặt, không rõ lai lịch.

Cũng như mọi hình thức tội phạm khác, việc phòng ngừa và cảnh giác là chìa khóa để bảo vệ bản thân và gia đình. Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, nhưng việc sử dụng nó một cách thông minh và an toàn là điều cần thiết. Hy vọng rằng qua những thông tin này, người dân sẽ có thêm kiến thức để tự bảo vệ mình trước những mối đe dọa tội phạm công nghệ cao.

Lừa đảo giả mạo shipper – một vấn đề nhức nhối trong thời đại giao dịch trực tuyến

Các cơ quan chức năng và báo chí liên tục cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo giả mạo shipper, tuy nhiên vẫn có nhiều người trở thành nạn nhân của những kẻ gian manh này. Chúng đã lợi dụng triệt để tâm lý chủ quan của người tiêu dùng và sự thiếu cảnh giác trong giao dịch trực tuyến để chiếm đoạt tài sản.

Những chiêu lừa phổ biến mà kẻ gian sử dụng bao gồm gọi điện giả danh nhân viên giao hàng, đọc chính xác tên, số điện thoại và địa chỉ của khách để tạo sự tin tưởng, sau đó yêu cầu khách chuyển khoản vào tài khoản cá nhân với lý do phát sinh phí giao hàng hoặc phí bảo hiểm hàng hóa. Ngay khi nhận được tiền, đối tượng lập tức chặn liên lạc, khiến nạn nhân mất tiền và không nhận được hàng.

Một thủ đoạn khác mà kẻ gian sử dụng là đánh vào sự lo sợ của nạn nhân bằng cách thông báo đã chuyển nhầm tài khoản ‘hội viên shipper’. Đối tượng nói rằng nếu không hủy dịch vụ, tài khoản sẽ bị trừ từ 2 đến 3,5 triệu đồng mỗi tháng. Trong tình huống căng thẳng này, nhiều người làm theo yêu cầu, nhấp vào liên kết lạ hoặc cung cấp mã OTP để ‘hủy dịch vụ’, vô tình mở đường cho kẻ gian chiếm đoạt tiền và thông tin cá nhân.

Nguyên nhân người dân dễ sập bẫy là do tình trạng rò rỉ dữ liệu cá nhân, tâm lý sợ mất đơn hàng, vội vàng nhận hàng khi bận rộn và sự chuyên nghiệp của những kẻ lừa đảo. Chúng sử dụng giọng nói tự tin, thuật ngữ chuyên ngành vận chuyển, thậm chí gửi hình ảnh giả mạo nhân viên giao hàng hoặc phiếu giao hàng để củng cố lòng tin của khách.

Để nhận biết và phòng tránh, người tiêu dùng cần lưu ý rằng nhân viên giao hàng chính thống không bao giờ yêu cầu khách hàng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân trước khi nhận hàng. Nếu gặp tình huống yêu cầu đóng phí bổ sung hoặc cung cấp mã OTP để hoàn tất giao dịch, người mua phải lập tức dừng lại và xác minh thông tin qua ứng dụng chính thức của đơn vị vận chuyển.

Khi bị lừa, người dân cần giữ lại toàn bộ bằng chứng, trình báo cơ quan công an gần nhất hoặc liên hệ với các đường dây nóng để được hỗ trợ xử lý.