Chuyển đổi xanh trong ngành du lịch đang trở thành xu hướng tất yếu tại Việt Nam. Đảng và Nhà nước đã đưa ra các chủ trương, đường lối và chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển của du lịch bền vững, trong đó có sự phát triển của du lịch xanh. Theo Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, mục tiêu đặt ra là phát triển du lịch theo hướng bền vững và bao trùm trên nền tảng tăng trưởng xanh.
Thực tế, trong nhiều năm qua, du lịch Việt Nam đã xác định rõ chiến lược phát triển du lịch xanh. Từ năm 2018-2019, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã phát động các doanh nghiệp du lịch chung tay bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nhựa. Sau đại dịch COVID-19, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí Du lịch xanh (VITA GREEN), áp dụng cho các điểm đến và doanh nghiệp du lịch hội viên trên cả nước.
Nhiều địa phương đã triển khai các mô hình du lịch xanh, điển hình như TP. Hội An đã kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp và du khách hạn chế và giảm thiểu đồ nhựa sử dụng một lần. Đảo Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh) đã triển khai thí điểm quy định du khách không mang chai nhựa, túi nilon, vật liệu có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường lên đảo. Các nỗ lực này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn nâng cao ý thức của du khách về bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi du lịch xanh tại Việt Nam cũng gặp phải không ít khó khăn và thách thức. Để phát triển du lịch xanh, cần thực hiện một số giải pháp quan trọng. Thứ nhất, cần thực hiện tốt công tác quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch, đảm bảo không phá vỡ hoặc điều chỉnh quy hoạch tùy tiện. Điều này sẽ giúp tránh lãng phí nguồn lực và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành du lịch.
Thứ hai, cần khuyến khích các nhà đầu tư và doanh nghiệp đầu tư du lịch có trách nhiệm theo hướng đầu tư xanh và bền vững. Kiểm soát các hoạt động đầu tư, kinh doanh ‘núp bóng’ dưới hình thức các ‘dự án du lịch xanh’ nhưng thực chất là đầu cơ bất động sản. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và doanh nghiệp để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả.
Một số giải pháp khác bao gồm đưa các tiêu chí xanh thành yêu cầu bắt buộc trong hoạt động du lịch; xây dựng cơ chế giám sát và đánh giá độc lập việc tuân thủ các tiêu chí môi trường đối với doanh nghiệp du lịch. Hơn nữa, cần có chính sách khuyến khích về thuế, vốn vay ưu đãi cho những doanh nghiệp tiên phong áp dụng mô hình xanh. Các chính sách này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của du lịch xanh.
Bên cạnh đó, việc thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về du lịch bền vững là rất cần thiết. Ban chỉ đạo này sẽ có trách nhiệm giám sát thực hiện các mục tiêu xanh, điều phối nguồn lực và tháo gỡ vướng mắc chính sách kịp thời cho các địa phương. Sự lãnh đạo và phối hợp chặt chẽ ở cấp quốc gia sẽ giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang mô hình du lịch xanh.
Cuối cùng, việc tạo ra nhiều sản phẩm du lịch xanh, thân thiện với môi trường, du lịch có trách nhiệm sẽ giúp tạo cơ hội việc làm và chia sẻ lợi ích với cộng đồng. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội mà còn giúp bảo vệ môi trường và phát huy giá trị văn hóa của các địa phương. Với sự chung tay của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, du lịch xanh tại Việt Nam hứa hẹn sẽ trở thành một xu hướng phát triển bền vững trong tương lai.