Ngày 22-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào cuối năm 2026. Lý do đằng sau quyết định này là tổ chức được cho là đang theo đuổi các giá trị đối lập với chính sách “nước Mỹ trước tiên” mà ông Trump đang thúc đẩy.
Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ thực hiện động thái này. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi UNESCO vào năm 2018, nhưng quyết định này sau đó đã bị đảo ngược dưới thời Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, với việc ông Trump một lần nữa công bố rút Mỹ khỏi tổ chức này, việc rút lui sẽ có hiệu lực từ ngày 31-12-2026.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly cho biết, quyết định rút khỏi UNESCO được ông Trump đưa ra do tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mang tính chia rẽ. Điều này không phù hợp với chính sách hợp lý mà người dân Mỹ đã lựa chọn. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho rằng việc Mỹ ở lại UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia, vì cơ quan này được cho là thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và chương trình nghị sự mang màu sắc ý thức hệ trái ngược với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về quyết định của ông Trump. Tuy nhiên, bà Azoulay cũng cho biết rằng điều này đã được lường trước và UNESCO đã có sự chuẩn bị cho tình huống này. Hiện tại, Mỹ chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của tổ chức, và UNESCO đã đa dạng hóa nguồn tài trợ.
Tuy nhiên, tổ chức văn hóa Liên Hợp Quốc cho biết rằng việc Mỹ rút khỏi UNESCO sẽ ảnh hưởng nhất định tới một số chương trình do Washington tài trợ. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
Như vậy, quyết định rút Mỹ khỏi UNESCO một lần nữa đã gây ra nhiều phản ứng từ cộng đồng quốc tế. Trong khi Mỹ cho rằng quyết định này là cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia, nhiều nước khác lại cho rằng UNESCO đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giáo dục, khoa học và văn hóa trên toàn cầu.
UNESCO là một tổ chức chuyên ngành của Liên Hợp Quốc, được thành lập vào năm 1945 với mục tiêu thúc đẩy giáo dục, khoa học và văn hóa trên toàn cầu. Tổ chức này có 193 quốc gia thành viên và có trụ sở tại Paris, Pháp.