Nông nghiệp Hà Nội đang trải qua một quá trình chuyển đổi mạnh mẽ, từ phương thức sản xuất tự phát sang sản xuất theo chuỗi giá trị với đầu vào, đầu ra rõ ràng và có hợp đồng cụ thể. Thay vì tự bán sản phẩm thông qua thương lái, nhiều hộ nông dân đang áp dụng phương pháp canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP và có sự đồng hành của doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định.
Tại xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai, hàng trăm hộ nông dân đã áp dụng mô hình sản xuất lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Trung tâm Khuyến nông. Các giống lúa chất lượng cao như Bắc thơm số 7, Đài thơm 8, và nếp cái hoa vàng đang trở thành nguồn nguyên liệu ổn định cho các bếp ăn tập thể và trường học tại Thủ đô. Ông Đỗ Văn Kiên, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Tam Hưng, cho biết: “Chúng tôi duy trì 250 ha nếp cái hoa vàng và gần 500 ha các giống lúa chất lượng khác. Mỗi năm, chúng tôi cung cấp khoảng 700 tấn gạo. Từ khi liên kết với doanh nghiệp, bà con yên tâm làm theo quy trình, không còn cảnh được mùa mất giá như trước”.
Tương tự, tại phường Tùng Thiện, hợp tác xã Phúc Lâm đang mở hướng mới với cây dược liệu. Trên diện tích 3 ha, năng suất đạt 8,5 tấn/ha, sau chế biến thu về 1,2 tấn dược liệu khô. Trừ chi phí, lợi nhuận khoảng 225 triệu đồng/ha mỗi vụ. Tuy nhiên, nhiều mô hình liên kết vẫn dừng lại ở thí điểm, chưa có sự lan tỏa. Một phần vì thiếu quy hoạch vùng sản xuất đủ lớn, phần khác đến từ sự đứt gãy hợp đồng khi giá thị trường tăng, nông dân phá hợp đồng, bán tự do.
Để phát triển mô hình chuỗi giá trị, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương cho biết: “Trong thời gian tới, các mô hình liên kết hiệu quả sẽ được lựa chọn, đánh giá và nhân rộng theo hướng chính quy, bài bản. Không thể phát triển chuỗi nếu vùng nguyên liệu phân mảnh, sản xuất không đồng đều. Chúng tôi sẽ phối hợp các quận, huyện quy hoạch lại vùng trồng, mở rộng diện tích đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và VietGAP, tiến tới đủ sản lượng cho xuất khẩu”. Một trong những giải pháp quan trọng là xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm và ổn định đầu ra cho nông dân.
Đồng thời, để phát triển bền vững, Hà Nội cần tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng, quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến. Bên cạnh đó, thành phố cũng cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp và nông dân tham gia vào mô hình chuỗi giá trị, cũng như có những chế tài để đảm bảo việc tuân thủ các hợp đồng liên kết, tránh tình trạng phá hợp đồng và bán tự do.
Việc chuyển đổi sang sản xuất theo chuỗi giá trị không chỉ giúp nông dân ổn định đầu ra cho sản phẩm, tăng thu nhập, mà còn giúp Hà Nội nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đảm bảo an toàn thực phẩm và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Hơn nữa, mô hình này cũng góp phần vào việc xây dựng nền nông nghiệp bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu và nâng cao竞争力 của sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.