Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất một số sửa đổi quan trọng trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai 2024, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Một trong những đề xuất đáng chú ý là việc Nhà nước có thể thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong một số trường hợp cụ thể.
Theo đó, Nhà nước sẽ thu hồi đất để thực hiện dự án xây dựng cấp bách cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, logistic. Ngoài ra, các dự án quy mô lớn như khu đô thị, du lịch dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao do HĐND cấp tỉnh quyết định cũng sẽ được Nhà nước hỗ trợ thu hồi đất.
Điều đáng chú ý là trong trường hợp dự án thực hiện qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất, nếu chủ đầu tư đã đàm phán được trên 75% diện tích hoặc người có đất, Nhà nước sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho họ. Đề xuất này được đưa ra nhằm mục đích đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.
Về lý do cho đề xuất sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết thực tế có nhiều dự án quy mô lớn, thúc đẩy phát triển địa phương, đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách nhưng chưa có quy định thu hồi đất, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai.
Ông Phạm Thanh Tuấn, luật sư và chuyên gia pháp lý bất động sản, bày tỏ sự ủng hộ với cơ chế ‘Nhà nước thu hồi phần còn lại’ khi chủ đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích hoặc người có đất. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc áp dụng cơ chế này cần gắn với một số điều kiện chặt chẽ, đảm bảo lợi ích hài hòa giữa chủ đầu tư và người dân, hạn chế nguy cơ lạm dụng.
Ngoài ra, chuyên gia này cũng đề nghị bổ sung một cơ chế trung gian như chính quyền địa phương hoặc tổ chức độc lập làm cầu nối giữa chủ đầu tư và người dân, giúp hỗ trợ, hòa giải trong quá trình thực hiện dự án.
Cũng tại dự thảo luật sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất việc định giá đất không còn ‘nguyên tắc thị trường’. Thay vào đó, Nhà nước quyết định giá đất, tức là quay lại như trước khi sửa luật hồi 2024.
Tổng thể, các đề xuất này trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai 2024 đang hướng tới mục tiêu tạo ra một khung pháp lý thuận lợi hơn cho việc phát triển kinh tế – xã hội, trong khi vẫn đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân và các chủ đầu tư.