Việc phân biệt giữa các khái niệm ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ tham nhũng là vô cùng quan trọng trong quá trình xử lý và giải quyết các vụ việc liên quan đến tham nhũng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa nắm rõ về những khái niệm này, dẫn đến những khó khăn và hệ lụy trong quá trình thực thi. Mới đây, tại tỉnh Đắk Nông, một trường hợp nhầm lẫn giữa ‘tố cáo’ và ‘phản ánh’ đã được ghi nhận.
Ông N.V.T, trú tại huyện Đắk R’lấp, đã gửi đơn đến cơ quan chức năng với nội dung phản ánh về một cán bộ địa chính xã có dấu hiệu nhận tiền bồi dưỡng khi làm thủ tục tách thửa đất. Tuy nhiên, qua quá trình xác minh ban đầu, nội dung ông T trình bày chỉ liên quan đến thái độ và cách ứng xử của cán bộ khi tiếp dân, không có căn cứ rõ ràng về hành vi vụ lợi hay trục lợi. Sự việc này một lần nữa cho thấy sự cần thiết của việc phân biệt rõ ràng giữa các khái niệm ‘phản ánh’, ‘tố cáo’, và ‘báo cáo’ trong việc xử lý tham nhũng.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cũng cho biết rằng, mặc dù đã có các quy định cụ thể, nhưng thực tế vẫn có nhiều người dân chưa phân biệt được các khái niệm này khi thực hiện ‘phản ánh’, ‘tố cáo’, và ‘báo cáo’ về hành vi tham nhũng. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy trong thực tiễn, như việc đơn thư bị gửi sai thẩm quyền, nội dung không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác tiếp nhận, phân loại và xử lý thông tin.
Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 không cung cấp giải thích cụ thể về các từ ngữ cũng như không phân biệt sự khác biệt giữa ‘phản ánh’, ‘tố cáo’, và ‘báo cáo’ về hành vi tham nhũng. Tuy nhiên, thông qua các văn bản pháp luật hiện hành, có thể thấy rằng có nhiều yếu tố khác biệt giữa các khái niệm này.
‘Tố cáo’ được hiểu là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trong khi đó, ‘phản ánh’ là việc công dân cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó.
‘Báo cáo’ là một loại văn bản hành chính của cơ quan, tổ chức, cá nhân để thể hiện tình hình, kết quả thực hiện công việc nhằm giúp cho cơ quan, người có thẩm quyền có thông tin phục vụ việc phân tích, đánh giá, điều hành và ban hành các quyết định quản lý phù hợp. Từ đó, có thể hiểu ‘tố cáo tham nhũng’ là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. ‘Phản ánh tham nhũng’ là việc cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến hành vi tham nhũng. ‘Báo cáo tham nhũng’ là trình bày sự việc, tình hình hoặc ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang khi phát hiện hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi mình công tác.
Nhìn chung, việc phân biệt rõ ràng giữa ‘phản ánh’, ‘tố cáo’, và ‘báo cáo’ tham nhũng là rất quan trọng. Nó không chỉ giúp cho quá trình xử lý và giải quyết các vụ việc liên quan đến tham nhũng được hiệu quả hơn, mà còn giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức, và cơ quan nhà nước. Để nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống tham nhũng, việc tuyên truyền, giáo dục về các khái niệm này đến với người dân là điều cần thiết.
Như vậy, để phòng chống tham nhũng hiệu quả, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về tham nhũng, giúp người dân hiểu rõ các quy định về phòng chống tham nhũng cũng như cách thức thực hiện ‘phản ánh’, ‘tố cáo’, và ‘báo cáo’ về tham nhũng. Chỉ khi người dân hiểu rõ và tham gia tích cực vào việc phòng chống tham nhũng, chúng ta mới có thể xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch và phát triển bền vững.