Cô Tô Liên, một giáo viên cấp 3 dày dặn kinh nghiệm với 30 năm giảng dạy tại Trung Quốc, đã chia sẻ những quan điểm thú vị về tiềm năng thành công của những học sinh ‘khó bảo’. Với kinh nghiệm chủ nhiệm của hàng chục lớp học và tiếp xúc với nhiều thế hệ học sinh, cô Liên đã nhận ra rằng một số học sinh từng bị đánh giá là cá biệt lại đạt được nhiều thành tựu khi trưởng thành.
Cô Liên đưa ra 5 lý do chính để giải thích cho hiện tượng này. Thứ nhất, các học sinh này thường không phù hợp với cách học truyền thống, nhưng lại có khả năng thích nghi vượt trội trong môi trường thực tế. Mặc dù họ có thể không giỏi học thuộc lòng hay không thể ngồi yên suốt 45 phút, hoặc thường xuyên đặt câu hỏi gây tranh cãi, nhưng khi bước ra ngoài xã hội, những điểm này lại trở thành lợi thế đáng kể. Khả năng thích nghi này giúp họ dễ dàng hòa nhập và thành công trong môi trường thực tế.
Thứ hai, những học sinh này có khả năng quan sát tâm lý và phản ứng của người khác một cách tinh tế. Những học sinh từng bị nhắc nhở nhiều lần thường rất nhạy cảm với thái độ của giáo viên, bạn bè, và người lớn xung quanh. Khả năng quan sát và phản ứng linh hoạt này giúp họ dễ dàng thích nghi, biết cách điều chỉnh hành vi, và tạo thiện cảm khi cần thiết.
Thứ ba, các em có động lực mạnh mẽ để khẳng định bản thân. Không ít học sinh từng bị đánh giá thấp lại có tinh thần vượt lên hoàn cảnh rất mạnh mẽ. Họ muốn chứng minh rằng mình có thể thành công theo cách riêng, và điều này trở thành động lực để họ phấn đấu. Động lực này giúp họ vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu.
Thứ tư, các em có trải nghiệm thất bại sớm nên trưởng thành nhanh hơn. Học sinh bị nhắc nhở nhiều, bị điểm kém, từng bị kỷ luật… là những người va vấp sớm. Những trải nghiệm này giúp các em rèn luyện sự kiên cường và khả năng ứng phó với nghịch cảnh. Trải nghiệm thất bại sớm giúp họ phát triển kỹ năng ứng phó và trở thành người trưởng thành vững vàng hơn.
Thứ năm, các em dám thử, dám sai và học hỏi từ chính những sai lầm. Không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực khắt khe, một số học sinh cá tính dám thử làm việc từ sớm, thử kinh doanh, thử những con đường ít người chọn. Khả năng thử nghiệm này giúp họ tích lũy kinh nghiệm và phát triển kỹ năng.
Cô Liên nhấn mạnh rằng, với kinh nghiệm lâu năm trong nghề giáo, cô luôn mong muốn học sinh của mình được phát triển trong môi trường lành mạnh, rèn luyện cả kiến thức và đạo đức. Tuy nhiên, sau nhiều năm quan sát, cô nhận ra rằng việc đánh giá một học sinh chỉ dựa vào thái độ trong lớp hay điểm số chưa hẳn đã phản ánh hết tiềm năng của các em. Mỗi học sinh có một con đường riêng, và sự thành công trong cuộc sống đôi khi đến từ chính những khác biệt từng bị xem là vấn đề. Việc đánh giá học sinh cần được xem xét một cách toàn diện hơn.